1." Είπεν άφρων εν τή καρδία αυτού.Ούκ έστι Θεός.
Ούκ έστι Θεός.Διεφθάρησαν καί εβδελύχθησαν εν επιτηδεύμασιν,
ούκ έστι ποιών χρηστότητα, ούκ έστιν έως ενός...
     3.Πάντες εξέκλιναν άμα ηχρειώθησαν, ούκ έστι ποιών
χρηστότητα,ούκ έστιν έως ενός.Τάφος ανεωγμένος ο λάρυγξ
αυτών,ταίς γλώσσαις αυτών εδολιούσαν.Ιός ασπίδος(= είδος
δηλητηριώδους όφεως),υπό τά χείλη αυτών,  ών τό στόμα
αράς καί πικρίας γέμει, οξείς οι πόδες αυτών,εκχέαι αίμα..."
                                (Ψαλμ.Δαβίδ, ΙΓ',=13ος,στιχ.1&3).

Γνωστή, μάλλον πασίγνωστη είναι η φράση τού  τίτλου τού
θέματός μας, αγαπητοί φίλοι καί φίλες αναγνώστες.
Τά ή θ η καί έ θ ι μ α,ορίζουν αξίες, σχέσεις, συμπεριφορές.

Πιστεύω ότι αποτελούν ένα είδος- σύνολο,Κανόνων καί Νόμων,
μία μορφή Δικαίου πού ονομάζεται  Ε θ ι μ ι κ ό.

Κάθε λαός έχει τό δικό του " πνεύμα,"προϊόν τού οποίου
αποτυπώνεται,καί στό  δ ί κ α ι ο καί τό ά δι κ ό τής Χώρας.

Κάθε πράξη- ενέργεια, έχει αντίκτυπο τής συμμετοχής τών
ανθρώπων,στίς μεταξύ των σχέσεις.
Οι σχέσεις αυτές, έχουν διαπλασθεί στή διαδρομή τού χρόνου,
ανά τούς αιώνας,Καί αποτελούν τήν πηγή τού Εθιμικού Δικαίου,
σέ αντίθεση πολλάκις,πρός τούς γραπτούς νόμους τής
Πολιτείας. Είναι τό λεγόμενο άγραφο δίκαιο,πού έχει ισχύν καί
κύρος, καί λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, από τά Δικαστήρια,
κατά τήν εκδίκαση τών διαφόρων υποθέσεων στήν τελική κρίση
υπό τών αρμοδίων δικαστών,οι οποίοι δικάζουν.
Κρίνοντας πάντοτε,κατά συνείδησιν,εφόσον κατά παγίαν αρχήν,
"Καί,οι κρίνοντες,κρίνονται."
Από τόν λαόν, αλλά καί από τή συνείδησή τους.

Τελικά δέ, από τόν δικαιοκρίτη Σωτήρα Χριστόν,εν τή  ημέρα
τής γενικής Κρίσεως.(Δευτέρα τού Χριστού παρουσία).
(Ματθ.κε',31- 46).

Στήν Πατρίδα μας Ελλάδα,  γιά τέσσερις ή καί πιό 
πολλούςαιώνες ,έζησαν υποταγμένοι, οι Έλληνες,όλη η Χώρα,
στόν αγροίκο ,καί βάρβαρο,δυνάστη,Τούρκο κατακτητή.

-Μέσα στό σκοτάδι τού σκλαβωμένου Γένους, ήρθε επιτέλους
η ώρα,  καί ξεπρόβαλε η λευτεριά,μέ τόν ένδοξο πολυετή καί αιματηρό αγώνα,εναντίον τών απίστων βασανιστών τού Γένους.

Κατά τόν Ποιητή,Ιωάννη Πολέμη, από τήν Κηφισιά τής Αττικής, 
στό ποιημά του,γιά τή μόρφωση τών παιδιών τών Ελλήνων,
μάς άφησε το ωραίο και διδακτικό ποίημά του, με τον τίτλο:
                       
                         Τ Ο   Κ Ρ Υ Φ Ο.  Σ Χ Ο Λ Ε Ι Ο
                .....................................................................

-"Απέξω μαυροφόρα απελπισιά, 
πικρής σκλαβιάς χειροπιαστό σκοτάδι,
καί μέσα στή θολόκτιστη εκκλησιά,
στήν εκκλησιά,πού παίρνει κάθε βράδυ, τήν όψη τού σχολειού,
τό φοβισμένο φώς τού καντηλιού,
τρεμάμενο τά ονείρατα αναδεύει 
καί γύρω τα σκλαβόπουλα μαζεύει.

Εκεί καταδιωγμένη κατοικεί,
τού σκλάβου ή αλυσόδετη πατρίδα.
Βραχνά ο παπάς -ο δάσκαλος, εκεί,
θεριεύει τήν αποσταμένη ελπίδα, μέ λόγια μαγικά.
Εκεί η ψυχή πικρότερο αγροικά,
τόν πόνο τής σκλαβιάς της,εκεί βλέπει,
τί έχασε,τί έχει ,τί τής πρέπει.

Κι απ' τήν εικόνα τού Χριστού ψηλά,
πού εβούβανε τά στόματα τών πλάνων,
καί ρίχνει καί συντρίβει καί κυλά
στήν άβυσσο,τούς θρόνους τών τυράννων.Κι από τή σιγαλιά,
πού δένει στό λαιμό πνιγμού θηλιά,
κι απ'  τών προγόνων τ' άφθαρτα  βιβλία,
πού δείχνουν τα  πανάρχαια μεγαλεία.

Ένας ψαλμός ακούγεται βαθύς,
σά μελωδίες ενός κόσμου άλλου,
κι ανατριχιάζει ακούοντας καθείς,
προφητικά τά λόγια τού δασκάλου,μέ μιά φωνή βαριά:

" Μή σκιάζεστε στά σκότη! Η λευτεριά,
σάν τής αυγής το φεγγοβόλο αστέρι,
τής νύχτας τό ξημέρωμα θά φέρει!"
                                                 Ι Ω Α Ν Ν Η Σ.  Π Ο Λ Ε Μ Η Σ

-Τελικά, από το 1829,δυό χρόνια μετά τήν ίδρυση τού νέου
ελεύθερου καί ανεξάρτητου, Ελληνικού Κράτους,
είχε αρχίσει η συγκέντρωση τών κατά τόπους,εθίμων,
μέ προοπτική σύνταξης νόμων τού Αστικού Δικαίου.

Υπήρχε βέβαια,συχνά,αντίθεση μεταξύ τής περιφέρειας 
καί τών μεγάλων πόλεων.Αναλόγως, τών συνηθειών, αλλά 
καί τού τρόπου ζωής καί συμπεριφοράς τών κατοίκων.

Σήμερα,  έ ν α μεγάλο αγκάθι,στίς σχέσεις τής συμπεριφοράς,
αποτελεί, ο προσφάτως ψηφισθείς νόμος, "Περί συμβίωσης
τών ομοφυλοφίλων".Γεγονός τό οποίον αντίκειται στό
θέλημα τού Θεού.Είναι τό έσχατο όριο ευτελισμού, συμπεριφοράς
τών σχέσεων,μεταξύ ανθρώπων τού αυτού φύλου.

Ένα φοβερό ανοσιούργημα καί ανήκουστο κατάντημα, πούλ
προκαλεί εξοργιστικά,απευθείας, τήν ευσπλαχνία τού Θεού.
Ο Οποίος, "έπλασε τόν άνθρωπον,κατ' εικόνα," διά νά τείνη
μέ τήν ζωήν του,"είς τό καθ' ομοίωσιν".(Γεν.Α',26 & Β',7).

-"Μή πλανάσθε,Θεός ού μυκτηρίζεται.Ό γάρ, σπείρει άνθρωπος,
τούτο καί θερίσει.Ότι ο σπείρων είς τήν σάρκα εαυτού,
εκ τής σαρκός θερίσει φθοράν, ο δέ απείρων είς τό Πνεύμα,
εκ τού Πνεύματος θερίσει,ζωήν αιώνιον."(Γαλ.ς',στιχ.7).

"Διό αναπολόγητος εί,ώ άνθρωπε,πάς ο κρίνων.Εν ώ γάρ,
κρίνεις τόν έτερον, σ'εαυτόν κατακρίνεις.Τά γάρ αυτά
πράσσεις ο κρίνων.Οίδαμεν δέ, ότι τό κρίμα τού Θεού εστι
κατά αλήθειαν,επί τούς τά τοιαύτα πράσσοντας".(Ρωμ.Β',1-2).

Η οργή τού Θεού,θά εκδηλωθή κατ'εκείνων,οι οποίοι δέν
τηρούν τόν θείον νόμον,εν γνώσει των,ετσιθελικά.

_"Διά τοϋτο,παρέδωκεν αυτούς ο Θεός είς πάθη ατιμίας.
Αί τε γάρ,θήλειαι αυτών μετήλλαξαν τήν φυσικήν χρήσιν,
είς τήν παρά φύσιν.
Ομοίως δε, καί οι άρρενες αφέντες τήν φυσικήν χρήσιν  τής
θηλείας,εξεκαύθησαν εν τή ορέξει αυτών είς αλλήλους.
Άρρενες εν άρσεσι,τήν ασχημοσύνην κάτεργαζόμενοι κα
τήν αντιμισθίαν ήν έδει,τής πλάνης αυτών, εν εαυτοίς
απολαμβάνοντες.
Καί καθώς ούκ εδοκίμασαν τόν Θεόν,έχειν εν επιγνώσει,
παρέδωκεν αυτούς ο Θεός, είς αδόκιμον νούν,ποιείν τά μή
καθήκοντα,πεπληρωμένους πάση αδικία, πορνεία,πονηρία,
πλεονεξία, κακία, μεστούς φθόνου, φόνου, έριδος, δόλου,
κακοηθείας.
-Ψιθυριστάς,καταλάλους,θεοστυγείς, υβριστάς, υπερηφάνους,
αλαζόνας,εφευρετάς κακών,γονεύσιν απειθείς,ασυνέτους,
ασυνθέτους,αστόργους, ασπόνδους,ανελεήμονας."(Ρωμ.α',26-31).

Τό πολιτισμικό κοινοτικό καθεστώς τής Τουρκοκρατίας,ερχόταν
σέ αντίθεση μέ τήν ισχύ,ένα μεγάλο  βάρος τών τοπικών Χριστιανικών κοινωνιών.
Έπρεπε δε, νά αρθή καί νά ενισχυθεί, η κεντρική διοικητική καί
δικαστική εξουσία, τήν οποία ασκούσε μέ τή βία,ο "αφέντης."

Υλικό εθιμικού δικαίου βρίσκουμε κυριως,στήν παραδοσιακή, λαϊκή Λογοτεχνία,στά τραγούδια τού Ελληνικού λαού,
τίς παροιμίες,και αλλού.
Οι παροιμίες,μάς πληροφορούν ότι,αντίθετα πρός τό δίκαιο
πού ισχύει,τώρα,(Άρθρο 1350, τού Αστικού Κώδικα),τό οποίο
δέν εμποδίζει άτομα μεγάλης ηλικίας νά παντρευτούν.

Τό  λαϊκό δίκαιο δέν ευνοεί τέτοιους γάμους, Γνωστή η φράση:
-"Ή μικρός-μικρός παντρέψου,ή μικρός καλογερέψου."

Ας σημειωθεί, ότι τό Ρωμαϊκο δίκαιο, απαγόρευε στίς γυναίκες
νά παντρεύονται μετά τά  60 έτη,καί στούς άντρες μετά τά 50.
Άρση τής απαγόρευσης αυτής,έγινε επί Ιουστινιανού,εν ώ, οι
Μακεδόνες Αυτοκράτορες, επανέφεραν σέ ισχύ τό νόμο, κατά
τό μέρος πού αφορούσε τούς άντρες.
Μιά πρώτη, ακόμη καί σήμερα έγκυρη κατάταξη,τού Εθιμικού
Δικαίου επεχείρησε ο Γεώργιος Μέγας,στό έργο του,
"Ζητήματα Ελληνικής Λαογραφίας."  ( Μ.Γ.ΜΕΡΑΚΛΗΣ.)

Η Ορθόδοξος Εκκλησία,καταδικάζει μετά βδελυγμίας,τέτοια
φαινόμενα καί πράξεις πού εξαθλιώνουν τόν άνθρωπο καί 
τόν κατεβάζουν σέ επίπεδο,πού δέν παρατηρείται ούτε
στά ά λ ο γ α ζώα.
Τόν  άνθρωπο πού αποτελεί  τήν κορωνίδα τής δημιουργίας,
πλασμένο,όπως ήδη ελέχθη, "κατ'εικόνα Θεού, διά νά τείνη
είς τό καθ' ομοίωσιν."
Έτσι ακριβώς,όπως διδάσκει ο ενανθρωπήσας Υιός καί Λόγος τού
Θεού Πατρός, είς τήν επί τού Όρους ομιλία Του, Ιησούς Χριστός,
ο Σωτήρας τού κόσμου. 
-"Έσεσθε ούν υμείς τέλειοι,ώσπερ ο Πατήρ υμών,ο εν τοίς
Ουρανοίς τέλειός έστι".(Ματθ.ε', 48).

-Διότι,"εί γάρ,ο δι' Αγγέλων λαληθείς λόγος εγένετο βέβαιος,
καί πάσα παράβασις καί παρακοή,έλαβεν ένδικον 
μισθαποδοσίαν.Πώς ημείς εκφευξόμεθα τηλικαύτης
αμελήσαντες  σωτηρίας; Ήτις αρχήν λαβούσα λαλείσθαι διά
τού Κυρίου,υπό τών ακουσάντων, είς ημάς εβεβαιώθη."
(Εβρ.β',1-4).

"Δόξα δέ,καί τιμή καί ειρήνη,παντί τώ εργαζομένω τό αγαθόν,
Ιουδαίω τε πρώτον καί Έλληνι.
Ού γάρ έστι προσωποληψία παρά τώ θεώ.Όσοι γάρ ανόμως
ήμαρτον,ανόμως καί απολούνται.Καί όσοι εν νόμω ήμαρτον,
διά νόμου κριθήσονται.
Ού γάρ οι ακροαταί τού νόμου,δίκαιοι παρά τώ Θεώ, αλλ' οι
ποιηταί τού νόμου δικαιωθήσονται.
Όταν γάρ έθνη τά μή νόμον έχοντα,φύσει τά τού νόμου ποιεί,
ούτοι νόμον μή έχοντες,εαυτοίς εισί νόμος.Οίτινες ενδείκνυνται
τό έργον τού νόμου,εν ταίς καρδίαις αυτών,συμμαρτυρούσης
αυτών τής συνειδήσεως καί μεταξύ αλλήλων τών λογισμών,
κατηγορούντων ή καί απολογουμένων."(Ρωμ.Β',10-15).

Αγαπητοί μου φίλοι-ες και αναγνώστες, συνοψίζοντας το θέμα,
αναφέρω ότι η έννοια έ θ ι μ ο,εκ τού ή θ ο υ ς , έχει την
προσωνυμία, κατά την αρχαία  ρήση.
Είναι η μία εκ των δύο πηγών του   ισχύοντος δικαίου, ενώ η άλλη είναι ο νόμος της Πολιτείας.
Ο Εθιμικός  κανόνας δικαίου, είναι άγραφος και πηγάζει
απευθείας από τον λαόν.
Κυρώνεται, λόγω της μακρόχρονης,  καί συνειδητής άσκησής
του, διαχρονικά, ώς κανόνας δικαίου.
Πηγάζει από το έ θ ι μ ο ,και γι'αυτό λέγεται αντίστοιχα,
Εθιμικός κανόνας δικαίου και Εθιμικό Δίκαιο.
Αυτά τα ολίγα για σήμερα.Σάς ευχαριστώ για την αγάπη σας.

Χρίστος Γ. Κοτρώτσος, Θεολόγος-Φιλόλογος-Παιδαγωγός.
Επίτ.Γεν.Επιθ/τήςΜ.Ε. Νέα Φιλαδέλφεια ,ΑΝΑΚΟΎΣ 25
Τ. Κ. 143 41. Τηλ.οικ.210 2511254

ΤΕΤΆΡΤΗ,6 Φεβρουαρίου 2019
+Μ. Φωτίου,Πατρ/χου. Κων./πόλεως

ΠΗΓΈΣ. ΚΑΙ ΒΟΗΘΉΜΑΤΑ

1.ΠΑΛΑΙΑ & ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΉΚΗ
2.ΕΓΚΥΚΛ.  ΠΑΠΥΡΟΣ  LAROUSSE  BRITANNICA