Τ Α   Λ Ι Α Ν Ο Τ Ρ Α Γ Ο Υ Δ Α

Τ ρ α γ ο ύ δ ι α  τ η ς  Α γ ά π η ς

1. Ψηλά τή χτίζεις τή φωλιά, καί θά λυγίσει ο κλώνος.
    Καί, θά σού φύγει τό πουλί, καί σύ, θά μείνεις μόνος.

2. Πύργος δέ θεμελιώνεται, χωρίς μαστόρου μάτι.
    Κι' αγάπη δέν τελειώνεται, χωρίς καμιά, αμάχη.

3. Αγάπα με, νά σ' αγαπώ. Θέλε με, νά σέ θέλω.
   Γιατί, ίσως έρθει, ένας καιρός, νά θές, καί νά μή θέλω.

Αγαπητοί μου, φίλοι-ες, αναγνώστες,καί συγχωριανοί,
Μεσενικολίτες, Καλημέρα Σας. Πάντα με υγεία καί χαρά.

Πολλά έχω νά σάς πώ, μά σέ μού φτάνει ο χρόνος.
Τό θέλω, καί τό προσπαθώ, έστω κι'άν, είμαι μόνος.

Κάθε μέρα,μέ ενοχλούν καί μέ κεντρίζουν,

οι παλιές σκέψεις,καί  οι ΚΡΗΤΙΚΕΣ αναμνήσεις.

Πέντε χρόνια είναι αυτά, απ' τά
σαράντα , ώς τά σαράντα πέντε, τής ηλικίας μου.
Τά πιό δημιουργικά καί καρποφόρα.

Εκείνα, πού γέμισαν τις μπαταρίες μου,

μέ  πλούσιες εμπειρίες, καί έντονα βιώματα.

Γυρίσαμε καί γνωρίσαμε, μέ τή γυναίκα μου, καί τά δυό παιδιά μας,
τη Μαρία καί το Γιώργο, πού σπούδαζαν.

Κατά τίς διακοπές, γιά τό ΠΑΣΧΑ, καί τά Καλοκαίρια,

με επισκέψεις σέ όλη τή Μεγαλόνησο Κρήτη,

τίς πρωτεύουσες καί τά αξιοθέατα, Μουσεία, Μνημεία,

καί ό,τι άλλο σχετικό, τώντεσσάρων Νομών, τής λεβεντογέννας-Κρήτης.

( Νομοί,Λασιθίου, Ηρακλείου,Ρεθύμνης καί Χανίων).

Ξαναγυρίζω, στό πρός ανάπτυξιν, ενδιαφέρον θέμα.

- Τά   "Λ ι α ν ο τ ρ ά γ ο υ δ α ",  είναι μιά κατηγορία τραγουδιών,
πού έχει προκαλέσει τό ενδιαφέρον, τής έρευνας τού θέματος, 
λόγω τής  πρωτοτυπίας, κυρίως, καί τής Μουσικής των.
Πρόκειται γιά τά γνωστά, μέ τό όνομα, τά "Ριζίτικα", τής Κρήτης.
Σχετίζονται, μέ τή Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική.

Τά ("Κρατήματα"), μακρόσυρτους ψαλμούς, πού ψάλλονται
στίς Ιερές Ακολουθίες, γιά νά καλύψουν χρόνο, όταν γίνεται
προσκύνηση τών Ιερών Εικόνων, ή, κατά τήν κοινωνία υπό
τών πιστών, τών αγιασθέντων Τιμίων Δώρων.

Στή Θεία Λειτουργία, τού άρτου καί τού οίνου, προσφοράς τών πιστών,

μετουσιωθέντων, είς Σώμα καί Άίμα,τού Σωτήρος Χριστού.

-Είναι, οι λεγόμενες "Μαντινάδες", ή "ρίμες", άσματα,

κατά κανόνα, ηθικοδιδακτικά, μέ τή συνήθη ομοιοκαταληξία.
Είναι γραμμένα, στήν τοπική διάλεκτο = λαλιά, μέ ιδιωματισμούς,
πού αναφέρονται, στήν ανάπτυξη τού σημερινού θέματος.

-Τά τραγουδούσαν, οι ορεινοί Κρητικοί τών Χανίων, τά πανάρχαια
αυτά άσματα, καί σέ όλη τήν Κρήτη, από το 1971, ώς τό 1975.

Πιστεύω  καί μέχρι καί σήμερα,λέγονται, μέ συνοδεία λύρας,
από λυράρηδες Μουσικούς, κυρίως σέ βραδυνά γλέντια.

Τότε, υπηρετούσα στόν Ανατολικό Νομό, τής Κρήτης,

τό Νομό Λασιθίου, μέ έδρα τόν Άγιο Νικόλαο,

ώς Διοικητικός Επιθεωρητής, στή Διεύθυνση Μέσης Εκπαίδευσεως,

τής Νομαρχίας Λασιθίου,όπως αναφέρθηκα καί πιό πάνω.

- Τήν αφορμή νά ασχοληθώ, λεπτομερέστερα μέ τό θέμα,
μού τό ζήτησαν φίλοι, μέ τήν παράκληση νά επανέλθω καί νά
γράψω, περισσότερα από τά κείμενα, τού αειμνήστου ανδρός,
ιδίως "Μαντινάδες", πολύ εύστοχες καί χρήσιμες, γιά όλους,
τού Καθηγητού, τής Έδρας τής Λαογραφίας, καί Κοσμήτορος, 
τής Φιλοσοφικής Σχολής, τού Ε.Κ.Π.Α., Νικ.Πολίτη.

Ύστερα,από νέα, πιό ώριμη σκέψη, τελικά, τό αποφάσισα.
Διότι, είναι δυσεύρετο τό Βιβλίο του.

(ΕΚΔΟΣΙΣ ΤΡΊΤΗ), ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ:

ΤΥΠΟΙΣ  ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ  Λ Ε Ω Ν Η.  1932.

Επειδή, τά δίστιχα Τραγούδια τής αγάπης, είναι πάρα πολλά,
αναγκάζομαι,νά τά περιορίσω, (κατ'επιλογήν).

Κατά τα άλλα, ακολουθώ, τό βιβλίο.(Σελ.167),

κατά τήν ακριβή σειρά τους.

                 
                    ΠΑΙΝΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΤΙΚΗΣ

Απ'όλα τ'άστρα τ'ουρανού, ενά ειναί πού σού μοιάζει,
ένα πού βγαίνει τό πουρνό, όταν γλυκοχαράζει.

Κυπαρισσάκι μου ψηλό, ποιά βρύση σέ ποτίζει,
πού στέκεις πάντα δροσερό, κι ανθείς καί λουλουδίζεις;

Μά, εσύ 'σαι μια βασίλισσα, π'όλον τόν κόσμο ορίζεις
σάν θέλεις, παίρνεις τή ζωή, σά θέλεις, τή χαρίζεις.

Όντε σ'εγέννα η μάνα σου, ο ήλιος εκατέβη
καί σούδωκε τήν ομορφιά, καί πάλι ματανέβη.

Ποιός ήλιος λαμπερώτατος, σούδωκε τήν ανθάδα,
καί ποιά μηλιά, γλυκομηλιά, τή ροδοκοκκινάδα;

Σάν τί τό θέλει η μάνα σου,τη νύχτα τό λυχνάρι,
οπόχει μες’ τό σπίτι της, τ' Αυγούστου τό φεγγάρι.

                    ΠΑΙΝΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΑΠΗΤΙΚΟΥ

Θαμάζομ' όνταν πορπατείς, πώς δέν ανθούν  οι ρούγαις,
καί πώς δέ γίνεσαι αιτός,μέ τσοί χρυσαίς φτερούγαις.

                     ΠΑΛΙΑΙΣ  ΑΓΑΠΑΙΣ

Αλησμονιώνται κι' οι φιλιαίς, ξεχνιώνται κι' οι αγάπαις,
'ς τό δρόμο ν' ανταμώνονται, σάν ξένοι, σά διαβάτες.

Καινούρια αγαπημένη μου, στάσου κομμάτ'  οπίσω,
παλιά φιλιά, μού πάντησε, καί θώ νά τή μιλήσω.

Λησμονημένη, γώ, τώρα πού σ' είδα πάλι,
μούβαλες πόνο 'ς τήν καρδιά, καί ζάλη στό κεφάλι.

Παλιά στράτα, δέ χάνεται, καινούργια δέν πατειέται,
ουδέ παλιά αγαπητικιά, δέν απολησμονιέται.

Σάν είναι η αγάπη μπιστική, παλιώνει, μά δέ λιώνει,
ανθεί καί δένει στήν καρδιά,καί ξανακαινουργώνει.

                    ΚΑΗΜΟΙ  ΚΑΙ   ΒΑΣΑΝΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Αδύνατο, είναι μιά καρδιά, σάν πληγωθεί νά γιάνει,
μοιάζει δεντρί, πού μαραθεί καί πλιό καρπό, δέν κάνει.

Άν αποθάνω γώ γιά σέ, ο κόσμος τί θά λέει;
Πρώτα τόν εφαρμάκωσε, κ' ύστερα τόνε κλαίει;

Από μικρός σ' εφύτεψα, μές’ τής καρδιάς τά βάθη,
κι' είναι ο καρπός, όπου τρυγώ, καημοί, πληγαίς καί πάθη.

Απ' τό δεντρί, πού θάρρεψες, νά φάς απ' τόν καρπό του,
μή μυριστείςτά φύλλα του, καί πάρεις τόν καημό του.

Γιά ιδές, εκείνο τό βουνό, οπού άναψε καί καίγει,
κάποιος αγάπη νέχασε, καί κάθεται καί κλαίγει.

Δέν είναι ο έρωτας ανθός, μαζι του γιά νά παίξεις,
μόν' είναι βάτος μ' αγκαθιαίς, κι' αλιμονό σου, άν μπλέξεις.

Δέν είναι πόνος νά πονεί, πόνος νά θανατώνει, 
σάν τήν αγάπη τήν κρυφή, πού δέν ξεφανερώνει.

Δίχως χιόνια, χιονίζομαι,δίχως βροχιές βροχούμαι,
δίχως μαχαίρια σφάζομαι, όντας σέ συλλογιούμαι.

Εγέρασαν τά πάθη μου, σάν τού Χελμού τό χιόνι,
π'όσο νά λιώσει τό παλιό, καινούργιο τό πλακώνει.

Εγώ είμ' εκείνο τό πουλί, πού στή φωτιά σιμώνει,
καίγουμαι , στάχτη γίνουμαι, καί πάλι ξανανιώνει.

Εγώ λεγα κι η μέλισσα, είναι καλό πουλάκι,
κι αυτή έχει μέσα τό γλυκό, κι απ'όξω τό φαρμάκι.

Έξαφνα μέ πλακώσανε, βρονταίς κι αστροπελέκια,
καί μ' ασηκώσανε τό νού, τά μάτια τά γυναίκεια.

Έχασα τίς ελπίδες μου, σάν τού δεντριού τά φύλλα,
οπού τά παίρνει ο άνεμος, καί μένουνε τά ξύλα.

Η αγάπη βράχους καταλεί, καί τά θεριά μερώνει,
μ' εγώ τήν έχω στήν καρδιά, γι'αυτό με θανατώνει.

Η μάνα σου, στόν ύπνο της, σ' ονειροφαντασιά της,
είδε νά γεννηθεί δαυλός, νά κάψει τήν καρδιά της.

Θάλασσα, π' όλα τά νερά, καί τά ποτάμια πίνεις,
καί τά δικά μου δάκρυα πιέ,πλατύτερη νά γίνεις.

Μέ τής αγάπης τή φωτιά, όποιος καεί, δέ γιαίνει,
μ' άν γιάνει καί καμιά φορά, πάλε, σημάδι μένει.

Μ' όντε σού θέλω θυμηθώ, μέ τά θεριά μαλώνω,
καί μέσ' τσοί δράκους πολεμώ, καί σά σέ δώ, μερώνω.

Ο ήλιος βασιλεύει,κι η μέρα σώνεται,
κι ο νούς μου στό κεφάλι, δέ συμμαζώνεται.

Όλα τά δέντρα τήν αυγή, δροσιά είναι γιομισμένα,
καί μένα τά ματάκια μου, μέ δάκρυα βουρκωμένα.

Ο ύπνος περιφέρεται σ’ τήν κλίνη μου ν' απάνω,
κλειστά τά μάτια σέ θωρώ, ανοίω τα, σέ χάνω.

Πάντοτε τρέχω γιά νά βρώ, βοτάνι γιά νά γιάνω,
καί τό βοτάνι τ' όχει οχτρός, πού θέλει νά πεθάνω.

Σά μού τόν έπηρες τό νού, πάρε με, σκιάς καί μένα,
κ' είντα μέ θέλει κουζουλό, η μάνα πού σ' εγέννα;

Τί νά σού πώ, τί νά μού πείς; Εσύ καλά γνωρίζεις,
καί τήν ψυχή μ' , καί τήν καρδιά μ', εσύ, μέ τήν ορίζεις.

Τά βότανα, τά γιατρικά, μόν'τό κορμί γιατρεύουν,
μά, οι πληγαίς, πού ‘χ' η καρδιά, άλλο γιατρό γυρεύουν.

Τά χιόνια και τά κρούσταλλα, φέρνουνε τά χαλάζια,
τά δάκρυα κ' οι αναστεναγμοί, φέρνουνε τά μαράζια.

Τής θάλασσας τά κύματα, τρέχω καί δέν τρομάζω,
κι όταν σέ συλλογίζομαι, τρέμω κι αναστενάζω.

Τό μήλο είναι κόκκινο, κι έχει καί τή θωριά του,
μά κείνο έχει σάρακα, καί τρώει τήν καρδιά του.

Τό πληγωμένο στήθος μου πονεί, μά δέν τό λέει,
τ' αχείλι μου, κι άν τραγουδεί, μέσ' η καρδιά μου κλαίει.

Ωσάν η νύχτα η σκοτεινή, π' όλα τά κάνει μαύρα,
έτσ' είναι όλα στήν καρδιά, σάν τήν πλακώσει η λαύρα.

Ως τρέμουν τ' άστρα τ'ουρανού, όντε θά ξημερώσει,
τρέμει κι εμέ η καρδούλα μου, όντε θά σ'ανταμώσει.

…………………………………………………

Υπάρχουν, βέβαια, καί άλλα, καί άλλα, πάρα πολλά.

Νομίζω, όμως,ότι καί πάλι,έχω ξεπεράσει τά επιτρεπόμενα όρια.

Δέν επεκτείνομαι σέ άλλες υπόδιαιρέσεις όπως:
(ΠΟΘΟΙ, ΠΑΡΑΠΟΝΑ, ΑΠΙΣΤΊΑΙΣ, ΧΩΡΙΣΜΟΣ, καί  πολλά άλλα).

Και  πάλι, σάς κούρασα, μέ τήν πολυλογία μου.

Σάς ευχαριστώ.

Τελειώνω, τέλος, γιά σήμερα ΚΥΡΙΑΚΉ, ΙΓ'=13η Λουκά, καί εορτή
τής Μεγαλομάρτυρος , +Αγίας Αικατερίνης,

καί τού μεγ/μάρτυρος, Αγίου Μερκουρίου, 25η Νοεμβρίου 2018.

Χρόνια πολλά, στίς/τούς εορτάζοντες, ιδιαιτέρως.

                    Σάς ασπάζομαι εγκαρδίως όλους, μέ αγάπη

                                        Χρίστος Γ.Κοτρώτσος,

                            Θεολόγος, Φιλόλογος, Παιδαγωγός.
                                    Επίτ. Γεν. Επίθ/τής Μ.Ε.

Νέα Φιλαδέλφεια,Τ.Κ.143 41
Τηλ.Οικ, 210 2511254.