Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ  ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Γράφει Ο Χρήστος Μηλίτσης

Μετά τα χρόνια της Επανάστασης του 21, όταν λευτερώθηκε η μικρή Ελλάδα και σχηματίστηκε το Ελληνικό Κράτος, τα Θεσσαλικά Άγραφα και ολόκληρη η Θεσσαλία  παρέμειναν υπόδουλα. Υπήρξε η τραγικότερα ειρωνεία της μοίρας  να αγωνισθεί περισσότερο από κάθε άλλη Περιφέρεια της χώρας μας  και να μην συμπεριληφθεί και αυτή με το πρωτόκολλο του Λονδίνου  στο χάρτη της αναγενομένης Ελλάδας. Η παραίτηση του Λεοπόλδου, ο οποίος ζητούσε επίμονα την επέκταση των Ελληνικών συνόρων  και η δολοφονία του Καποδίστρια δυνάμωσαν ακόμα περισσότερο τη φλόγα  για τη λευτεριά τους. Ο Βασιλιάς Όθων και η Αντιβασιλεία δεν μπόρεσαν να βελτιώσουν την κατάσταση. Έτσι η Θεσσαλία και προ παντός τα Θεσσαλικά Άγραφα ανέλαβαν από μόνα τους, χωρίς καμιά βοήθεια στα χέρια  τους τη τύχη για τον απελευθερωτικό αγώνα  και έκαναν στη σειρά τέσσερα κινήματα πριν ελευθερωθούν τα παρακάτω.1940-41, 1854, 1866-68, και 1878. Η τελευταία εξέγερση έγινε με υποκίνηση της Ελληνικής Κυβέρνησης το 1877-78 με Πρόεδρο της Κεντρικής Επιτροπής του αγώνα  τον Π. Κολλιγά. Να πως συνέβησαν τα ιστορικά γεγονότα, που οδήγησαν στην μετά τριετίας απελευθέρωση της Θεσσαλίας. Ο Κολλιγάς ήρθε σε συνεννόηση με εκπροσώπους και καπεταναίους των διαφόρων Θεσσαλικών χωριών και τους προέτρεψε να οργανώσουν ανταρτοσώματα και να συντονίσουν τον αγώνα σε κάθε περιοχή. Εκπρόσωποι από τις διάφορες περιοχές της Θεσσαλίας και των Αγράφων  ήταν ο Απόστολος Βασαρδάνης από το Μεσενικόλα, ο Τσάπαλος απ’ το Σμόκοβο, ο Δ. Αλεξανδρής από τη Αργιθέα, ο Γ, Χριστούλας απ’ τα Κανάλια, ο Αθάνατος από το Βλάσδο, ο Καπάλας από την Καϊτσα, ο Παπαπολύζος απ’ το Καταφύγι, ο Πώποτας από τις Σοφάδες, ο Βαϊτσης απ’ το Παζαράκι, ο Φαλιάγγας από το Μοίρους και ο Λάπας από την Καρδίτσα. Με τη συμβουλή και τις ενέργειες  αυτών δημιουργήθηκαν διάφορα ανταρτοσώματα τα οποία με σκληρούς αγώνες απελευθέρωσαν  τη Ρεντίνα, το Σμόκοβο, το Ταμάσι,  Δρανίτσα, την Καϊτσα και το Ζωγλόπι. Ο Αλεξανδρής που είχε την έδρα του καπετανάτου στα Άγραφα, κυρίεψε την Καστανά, το Καταφύγι  και το Φράγκο. Στη συνέχεια οι επαναστάτες μετέφεραν το Στρατηγείο τους στο Σμόκοβο και με γενικό αρχηγό τον Αλέξανδρο Σούτσο έδωσαν αιματηρές μάχες στο Χαλαμπρέζι, στο Λουτρό και ση Σέκλιζα. Στην πορεία της διεξαγωγής των επιχειρήσεων στη περιοχή των Αγραφων δημιουργήθηκε η ανάγκη σύστασης μιας επιτροπής  που θα αναλάμβανε το συντονισμό του πάρα πέρα αγώνα. Γι’αυτό ακριβώς το λόγο στις 5 του Απρίλη του 1878 συγκεντρώθηκαν στο Μεσενικόλα  αντιπρόσωποι από το κάμπο και από όλα τα Θεσσαλικά Άγραφα και εξέλεξαν προσωρινή Διοικητική Επιτροπή από τους Απόστολο Βασαρδάνη, Γεώργιο Χριστούλα, Γεώργιο Λαγό, Δημήτρη Ψάρρα, Αναγνώστη Βλέτσα, Θωμά Ποζιό και β. Πολύζο. Να τι περιλαμβάνει το Σχετικό ψήφισμα: Συνελθόντες οι υποφαινόμενοι κάτοικοι των διαφόρων χωρίων, επιφορτισμένοι με την ιδιαιτέραν εντολήν των χωρίων μας, όπως εκλέξωμεν  τα μέλη της προσωρινής διοικήσεως των Αγράφων, πλην του Κολ Ρεντίνης, εξελέξαμεν ως τοιαύτα, τους  κ. Απόστολος Βασαρδάνην  (Πρόεδρον) Γ. Χριστούλα, Γ. Λαγών, Δ. Ψάρραν, Αν. Βλέτσαν, Θ. Παζόν και β. Πολύζον. Εις τα μέλη αυτά της προσωρινής Διοικήσεως, δίδομε  την ρητή εντολήν να διοικώσιν τον τόπον κατά Νόμον και παραστώσι τα δίκαια μας ενώπιον της Ελευθέρας Ελλάδος και της πεφωτισμένης Ευρώπης και εν γένει να πράττωσι παν ότι εγκρίνωσι δια την διοίκηση του τόπου και να αποτινάξωμεν τον αφόρητον ζυγόν της Τουρκίας και ενωθώμεν  μετά της Μητρός μας Ελλάδος υπό το σκήπτρο του λαοφιλούς ημών και σεπτού Βασιλέως Γεωργίου του Α΄ 1878 Απριλίου 5 Μεσενικόλα. (Έπονται 15 Υπογραφαί) Ο Αγώνας στη συνέχεια εστιάζεται στο θεσσαλικό κάμπο  όπου γίνονται σκληρές και αιματηρές μάχες στο Ερμήτσι στη Ματαράγκα, στις Σοφάδες και σε άλλα μέρη του θεσσαλικού Κάμπου. Έτσι το Θεσσαλικό ζήτημα, με τους σκληρούς αγώνες και την αποφασιστηκότητα των επαναστατών γίνεται πανευρωπαϊκό πρόβλημα. Στο Συνέδριο ο Θ. Δεληγιάννης, που εκπροσωπεί τον πρωθυπουργό Κουμουνδούρου  με διπλωματικότητα κατορθώνει να γίνουν δεκτές οι προτάσεις του  και αποφασίζεται η προσάρτηση της Θεσσαλίας  στον Εθνικό κορμό. Το ευχάριστο αυτό γεγονός χαροποίησε τους υπόδουλους ραγιάδες. Ο τύπος της εποχής πανηγύριζε. Η εφημερίδα  (Εφημερίς) που εξέδιδε ο  Δ. Α. Κορομηλάς έγραφε σχετικά: Λαμία 4 Αυγούστου. Διεθνής Επιτροπή αφίκετο σήμερον. Στρατός διαιρεθείς τεσσάρας φάλαγγας  εκκινεί αύριον  ή μεθαύριον  Παρασκευήν έσται Δερβέν Φούρνα,  Καρυά, Μουσλούκα, Γιαννιτσού, οπόθεν Σάββατο εισέρχεται Θεσσαλία. Δερβέν Φούρνα. 20 Αυγούστου 1881. Σήμερον περί την 4^ην ώραν της πρωίας  οι Τούρκοι εξεκένωσαν φρούριο Δερβέν  Φούρνα. Περί την 5^ην δε το πρώτο απόσπασμα απαρτιζόμενο  εξ Ιππικού και 100 πεζών  και προορισμένον δια την κατάληψιν του Δομοκού εισήλθεν των συνόρων. Η πρώτη φάλαγγξ εκ των δέκα χιλιάδων ανδρών εισήλθεν διαιρεμένη εις δύο σώματα, αμφότερα υπό τον Συνταγματάρχην Δημητρακόπουλον, δια του Δερβέν Φούρνα. Η Τετάρτη φάλαγγξ υπό τον Συνταγματάρχην Καραϊσκάκην διηυθύνθη δια της Μουσούκας   και Σαμιτσού προς την Καρδίτσαν και Φανάρι.΄Ετσι πρώτα κατελήφθη η Καρδίτσα, ύστερα τα Τρίκαλα και τελευταία ο Βόλος στις 2 του Νοέμβρη το 1881. Σύσσωμος ο λαός υποδέχονταν με χαρά και ζητωκραυγές τους στρατιώτες μας και οι μαθητές στα σχολεία τραγουδούσαν αργότερα τους παρακάτω ευφρόσυνους στίχους,.

                   Χαίρ΄εγείρου Θεσσαλία, σφόγγισε τα δάκρυα σου

                   Στεναγμούς και θρήνους παύσου, λήγουν πλέον τα δεινά σου.

                   Η Ελλάς θερμάς αγγάλας, ως πατρίς μου σε προβάλλει

                   Και με δόξης αλουργίδα μητρικής σε περιβάλλει.

                   Η Ελληνική σημαία, αίρεται και κυματίζει

                   Πόλεις δε και φρούριά σου ευπρεπέστατα στολίζει.

                   Ζήτω το Ελληνικό το Έθνος, ζήτωσαν οι εξ Ευρώπης

                   Ευεργέται μας γενναίοι, της Ελλάδος Θιασώται

                   Και προστάται μας εδραίοι.