ΕΝΙΑΙΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΩΝ [Ε.Π.O.Ν.]

Γράφει Ο Χρήστος Μηλίτσης

Ανάξιος όποιος ξαφνικά ακούει

το προσκλητήρι των καιρών

να το φυσάει, ή να το κρούει

σάλπιγκα, ή τύμπανο, τ’ ακούει

Δεν λέει παρών. Κ. Παλαμάς.

Η 23^η του Φλεβάρη είναι ένα σπουδαίο κομβικό σημείο στη Ιστορία της χώρας μας. Υπήρξε Ιδρυτική μέρα της Ε.Π.O.Ν. (Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων). Η Οργάνωση αυτή ήταν το πιο αγνό κομμάτι της αντίστασης στα επάρατα χρόνια της μαύρης κατοχής. Το λαμπρό κίνημα της τριετίας 1941-44. Τα ηρωικά νιάτα που έβραζαν από τον πόθο και την επιθυμία να αγωνισθούν, να δώσουν ότι μπορούσαν ακόμα και το αίμα τους, για να δουν λεύτερη τη σκλαβωμένη τους Πατρίδα. Υπήρξε το φυτώριο των ανταρτών, ο αιμοδότης της πρώτης γραμμής. Απ’ τις γραμμές της ξεπήδησαν παλικάρια μαχητές. Αμέτρητοι είναι οι νέοι που πήγαιναν αντάρτες και αντιμετώπιζαν παλικαρίσια μάχες και κακουχίες στο χρονικό διάστημα της μαύρης κατοχής. Τότε που άρχιζαν τα βάσανα της φυλής μας Η φοβερή πείνα, η φτώχεια, η μιζέρια, οι φυλακίσεις και οι εξευτελισμοί. Οι κατακτητές πότε με επιτάξεις και πότε με τα ψεύτικα νομίσματα που έκοβαν αφείδωλα άρπαζαν το βιο των αγροτών μας Τίποτα δεν εύρισκε να αγοράσει κανείς. H ελονοσία θέριζε, τα μέσα για την καταπολέμηση δεν υπήρχαν. Παντού συμφορά. Όλα τα’σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά. Η Ε.Π.Ο.Ν ήταν παρακλάδι του Ε.Α.Μ. το οποίο πρωτοεμφανίστηκε το Σεπτέμβριο του 1941, που ιδρύθηκε στην Αθήνα. Πρωταρχική επιδίωξη του ήταν η μετάδοση της διακήρυξης της πράξης του Ε.Α.Μ για την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα στη σκλαβωμένη πατρίδα μας και παράλληλα η ίδρυση οργάνωσης των νέων στις πόλεις και στα χωριά. Έτσι ιδρύθηκε η Ε.Π.O.Ν, στο Νομό μας, πρώτα στη Καρδίτσα και από κει πάρθηκαν αποφάσεις για την εξάπλωση της οργάνωσης στις Κωμοπόλεις και στα χωριά ολοκλήρου του Επαρχιακού Καρδίτσιωτικου χώρου. Oι πρώτοι οργανωτές της αντιστασιακής κίνησης των νέων στην Καρδίτσα ήταν, όπως λέει ο αγωνιστής Κώστας Μπαρμπάτσαλος οι, Τάκης Χατζηδημητρίου, 20 χρονών απόφοιτος Γυμνασίου, γιος του μεγαλέμπορου Παν. Χατζηδημητρίου, αργότερα πρόσφυγας στο Βουκουρέστι, οικονομολόγος και δημοσιογράφος, που πέθανε στο νοσοκομείο του Βόλου το 1983. Παναγιώτης Ρουσόπουλος, που ήρθε από τη Καβάλα στη Καρδίτσα μετά τη βουλγαρική κατοχή της Μακεδονίας και σκοτώθηκε στον εμφύλιο. Βασίλειος Πάσχος, Κώστας Μπαρμπάτσαλος, δημοσιογράφος. Γεώργιος Γούλας, Νίκος Νοτόπουλος, Αχιλλέας Πέτρου. Κούλα Μαγαλιού, Απόστολος Φερεντίνος, και Αριστ. Μητρογώγος, τελειόφοιτος Νομικής. Αυτοί αποτέλεσαν τη μαγιά που φούσκωσε κατόπιν το ζυμάρι του Ε.Α.Μ των νέων του Θεσσαλικού Ιερού Λόχου και στις αρχές του 1943 της Ε.Π.O.Ν. Oι πρώτες επαφές τους γίνονταν στο άλσος του Παυσίλυπου. Γραμματέας ήταν ο Τάκης Χατζηδημητρίου. Έτσι ιδρύθηκαν οι πρώτες δεκάδες στις συνοικίες της Καρδίτσας και στα κεφαλοχώρια. Τα στελέχη τους ήταν: Oι Γιάννης Τσακνής, Λευτέρης Κουφόπουλος, Απόστολος Παλαμιώτης, Αχιλλέας Μαντές (Παλαμά) Αρ. Παπαϊωάννου (Φανάρι-Μαγούλα). Δ. Χαντσιάρας (Φανάρι) Γιάννης Γακιόπουλος (Μεσενικόλα) και Τ. Πόπωτας (Σοφάδες).. Από την Ε.Π.O.Ν ξεπήδησε η μάχιμη ομάδα, κάτι παρόμοιο με τον ιερό Λόχο, του προεπαναστατικού κινήματος του 21. Oι νέοι αυτοί έδωσαν νικηφόρες μάχες με τους Γερμανούς και δόξασαν το όνομά τους. Oι Επονίτες έκαναν ξεχωριστές δικές τους συγκεντρώσεις. Oργάνωναν καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Προσέφεραν υπηρεσίες στον Εφεδρικό Ε.Λ.Α.Σ του χωριού. Μετέφεραν υλικά, χρησιμοποιούνταν σαν σύνδεσμοι, μοίραζαν προκηρύξεις και έντυπα., κολλούσαν αφήσεις με συνθήματα. Εκφωνούσαν τα νέα. Διάβαζαν τον αντιστασιακό τύπο με το χωνί για να ακούονταν από όλους. Χρήσιμοποιούνταν σαν σύνδεσμοι. μετέδιδαν συνθήματα. Δεν υπήρχε χωριό στη περιοχή μας που να μην είχε οργανωθεί στον Αγώνα. Oύτε νέος που να μην ανήκει στην Ε.Π.O.Ν Τα πρώτα χρόνια του αγώνα δεν υπήρχαν, τουλάχιστον φανερά άλλες οργανώσεις εκτός από το Ε.Α.Μ και την Ε.Π.O.Ν στο Θεσσαλικό χώρο. Τα χωριά της Νεβρόπολης συχνά γίνονταν κέντρα συγκεντρώσεων στελεχών σε πανθεσσαλική κλίμακα. Στη Νεράιδα της Καρδίτσας, έγινε η Α! Πανθεσσαλική διάσκεψη του Ε.Α,Μ και της Ε.Π.O.Ν και εκεί αποφασίστηκε η οργάνωση μαχητικών τμημάτων νέων, υποδειγματικών Διμοιριών της Ε.Π.O.Ν για την ένταξη τους στον Ε.Λ.Α.Σ. Στις 14 του Ιούλη έγινε η Πανελλαδική συνδιάσκεψη της Ε.Π.O.Ν στο Νεοχώρι Καρδίτσας. Πρωτοπόρος, πάντοτε και ιδρυτής της Ε.Π.O.Ν Μεσενικόλα, ο Γιάννης Γακιόπουλος, φημισμένος γιατρός στην Καρδίτσα. Στον Καλλιτεχνικό τομέα, η οργάνωση των νέων κάθε χωριού, είχε εξαιρετικές επιδόσεις. Ανέβασε στη σκηνή πολλά θεατρικά έργα για την ψυχαγωγία των κατοίκων του χωριού. οι νέοι δεν υπολόγιζαν τίποτε τότε ακόμα και τη ζωή τους για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον κοινό αγώνα για την απελευθέρωση τους. Στις 22 Ιουλίου όταν έγινε η μεγάλη διαδήλωση στην Αθήνα με το σύνθημα «έξω οι βούλγαροι απ’ τη Μακεδονία» οι Επονίτες υπήρξαν το πιο μαχητικό τμήμα της οργάνωσης. Μια επονίτισσα η Κούλα Λίλη σκαρφαλώνει σ’ ένα τανκ και επιτέθηκε με το παπούτσι στο χέρι στον οδηγό, μια ριπή την στέρηση τη ζωή της. Μια άλλη επονίτισσα η Παναγιώτα Σταθοπούλου συντρίβεται κάτω απ’ τις ερπύστριες και πόσες άλλες δεν έπεσαν θύματα στον αγώνα; Αρκετές ήταν οι επονίτησσες που πέρασαν στον ένοπλο αγώνα και πολέμησαν τον κατακτητή με απαράμιλλο θάρρος και αυτοθυσία. Πολλές απ’ αυτές όπως η Κούλα Ντάνου από τη Ρούμελη, η Μελπομένη Ξυνού από τη Θεσσαλία η Κατίνα Πολύζου από τη Μακεδονία και αρκετές άλλες ξεπέρασαν κάθε προσδοκία. Όλη η Νεολαία ακόμα και τα αετόπουλα, είχαν συσπειρωθεί γύρω από αυτές τις οργανώσεις. Κίνητρο, όπως και αλλού αναφέραμε ήταν η πατριωτική έξαρση και ο αντιστασιακός αγώνας που βρίσκει πάντα μεγαλύτερη απήχηση στους νέους, αλλά και ο ενθουσιασμός και μια τάση για ψυχαγωγία. Μεγάλο τομέα δραστηριότητας αποτελούσαν οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, που γίνονταν συχνά σε καφενεία του χωριού. ΄Ηταν ένα αληθινό πανηγύρι η συμμετοχή στην Ε.Π.Ο.Ν, που δεν θα ξεχασθεί ποτέ από τα νιάτα που συμμετείχαν με προθυμία από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Από τους επονίτες του χωριού μας διακρίθηκαν από μεν τους νέους ο Γιάννης Γακιόπουλος, όπως προαναφέραμε και ο Γεώργιος Καλαμάτας από δε τις νέες η Όλγα Καρακαντά, Η Άρτεμις Ψάρρα και η Ευαγγελία Γακιοπούλου. Από τους επονίτες που εντάχτηκαν στον Ε.Λ.Α.Σ. σκοτώθηκαν οι Ζαφείρης Χριστόφορος, ο Τσιαδήμας Αναστάσιος, ο Παπαναστασίου Ελευθέριος και ο Ιωάννης Ψάρρας.

Ένας απ' τους μεγάλους αγωνιστές της Ε.Π.Ο.Ν που έδρασε στην περιοχή μας ήταν και ο Μπάμπης Γιούτσικος δικηγόρος. Αναφέρεται γιατί έπαιξε σημαντικό ρόλο τα χρόνια της Αντίστασης στην περιοχή των Αγράφων. Το 1941 οργανώθηκε στο Θ.Ι.Λ (Θεσσαλικό Ιερό Λόχο) και μαζί με το Γιάννη Γακιόπουλο, Ανδρέα Γερούκη, Δημοσθένη Τσοπαρόπουλο, Γιώργο Μαργάρα και Αλέκο Μπούσδρα, αποτέλεσαν την κεντρική Επιτροπή του Θεσσαλικου Ιερού Λόχου.