ΑΪ-ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΕ ΤΑ ΔΩΡΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ

Γράφει ο Χρήστος Μηλίτσης

Ασπρομάλλης γέρος, με την πυκνοδασομένη κατάλευκη γενειάδα και το χιονισμένο δισάκι, ακουμπισμένο στη γερόντικη ράχη του, κατάμεστο από δώρα, ξεκίνησε ο Αϊ-Βασίλης, απ' την Καισάρεια της Καππαδοκίας, για να μας φέρει τη χαρά. Αν και γέρος, όπως τον θέλει η παράδοση, πράγμα που δεν συμβιβάζεται με την αλήθεια, γιατί ο Άγιος αποδήμησε εις Κύριον σε ηλικία 49 ετών, βαδίζει βιαστικά στα τελευταία ψυχοραγίσματα του χρόνου. Βιάζεται να φτάσει γρήγορα σε κάθε πόλη, σε κάθε χωριό σε κάθε σπίτι. Ξέρει πως οι άνθρωποι παντού τον περιμένουν με χαρά. Ακόμη και το μικρό καλύβι, που λικνίζεται μερόνυχτα απ' τους παγερούς βοριάδες και λούζεται μέσα στις νεροποντές και τις θύελλες του Δεκέμβρη, έρημο, μοναχικό, πνιγμένο μέσα στα χιόνια και στη μοναξιά, τον περιμένει κι' αυτό. Τον περιμένει κάθε χριστιανική καρδιά να ζεσταθεί με το χαιρετισμό του και να χτυπήσει δυνατότερα απ' τη μεγάλη συγκίνηση που δέχεται τη μεγάλη τούτη μέρα. Έρχεται μέσα στη καρδιά του χειμώνα, μέσα στη ψυχρότερη εποχή, για να μας, φέρει τον καινούργιο χρόνο και να μας χαρίσει με τα δώρα του τη μεγαλύτερη ψυχική ζεστασιά. Ο Αϊ-Βασίλης είναι ο πανανθρώπινος Άγιος. Ο γέρος με τα' άσπρα μαλλιά και τα άσπρα γένια τις ψηλές γυαλιστερές μπότες, τη βαριά χειμωνιάτικη αρματωσιά του και προ παντός τη πλούσια και απέραντη παιδική καρδιά, που δεν ξεχωρίζει φυλή, σύνορα και έθνη. Ξεκινά από τα βάθη της Ανατολής, και σε μια νύχτα μέσα στους πάγους και στα χιόνια περνά από τα σπίτια όλου του κόσμου, μπαίνει από το καπνισμένο τζάκι και γεμίζει μια κάλτσα κρεμασμένη με δώρα, ή από καμιά άλλη χαραμάδα και αφήνει στο μικρό κρεβατάκι κάθε παιδιού δώρα πλούσια, ή φτωχά, μικρά ή μεγάλα που σκορπίζουν μια θεϊκή χαρά. Δεν γνωρίζουν τα μικρά παιδάκια, ότι τα δώρα αυτά είναι κατάλοιπα σημάδια από τη φιλάνθρωπη δράση του μεγάλου αυτού Ιεράρχη του Χριστιανισμού. Γι' αυτό του στέλνουν από καιρό γράμματα για τα δώρα που επιθυμούν να τα φέρει και πηδούν από χαρά όταν παίρνουν τα δωράκια του, που τα προμηθεύουν οι γονιούς. Ζητούν απ' τη γιαγιά ή το παππού να μάθουν την ιστορία της ζωής του Αγίου με την πλούσια φιλάνθρωπη δράση του και την απέραντη αγάπη. Ακόμα και στους μεγάλους η μνήμη του παραμένει ζωντανή. Τα παιδιά ζούνε με την εντύπωση ότι ο Αϊ-Βασίλης δεν πέθανε, αλλά ζει και μένουν κάθε χρόνο με την ανάμνηση των δώρων που τα έφερε πέρυσι και την ελπίδα και προσμονή εκείνων που θα τα φέρει φέτος. Η καλοσύνη του, η φιλανθρωπία, η αγάπη, η προστασία των ορφανών, των ασθενών, των αδυνάτων, των γερόντων και η απέραντη ευσπλαχνία του για κάθε ανθρώπινο πλάσμα, έχουν σμιλεύσει την αιωνιότητα, την αθανασία στη ψυχή του. Έτσι μας έρχεται κάθε χρόνο γεροδεμένος, ολοζώντανος, χαρούμενος, γελαστός και γεμάτος καλοσύνη. Η καλοσύνη είναι μεγάλο μυστικό της ανθρώπινης, αθανασίας. Τα καλά έργα, η αγάπη και η αρετή κρατούν τον άνθρωπο ολοζώντανο μέσου των αιώνων και τον προσδίδουν όψη αθανασίας. Όποιος θέλει να ζήσει αιώνια ας ζήσει ασκώντας την καλοσύνη γιατί η καλοσύνη μένει πάντοτε, όπως λέει και ο Πολέμης στο παραμύθι της γιαγιάς. Η καλοσύνη είπε η γιαγιά, μονάχα η καλοσύνη/ Όλα στο κόσμο χάνονται, μόνο απομένει εκείνη. Και η καλοσύνη αυτή έγινε ίνδαλμα, σκοπός και περιεχόμενο του Αϊ-Βασίλη. Δεν δίστασε ασκώντας την καλοσύνη να έρθει σε ρήξη με τους μεγάλους και τους τρανούς της εποχής του, τους ηγεμόνας και βασιλείς. Οι κίνδυνοι δεν τον φόβιζαν και δεν έβρισκαν θέση στη ψυχή του Ιεράρχη. «Την δε βασιλέως φιλίαν μέγαν μεν ηγούμαι μετ' ευσεβείας, άνευ δε ταύτης ολεθρίαν αποκαλώ», είπε στο ύπαρχο Μόδιστο, για τον αυτοκράτορα Ουάλη, όταν εκείνος θέλησε κάποτε, να τον εμποδίσει να πράξει το καλό. Έτσι παραμένει προστάτης των δυστυχισμένων. Άγγελος φωτεινός και συμπαραστάτης των παιδιών, που κάθε χρόνο, τη νύχτα αυτή του τελειωμού του Δεκέμβρη, προς τη πρωτοχρονιά που έρχεται, τρέχουν στους δρόμους, σε πόλεις και σε χωριά να τον υποδεχτούν και να τον τραγουδήσουν: Αρχή Μηνιά κι' αρχή Χρονιά, /κι' αρχή καλός μας χρόνος, εκκλησιά με τ' άγιο θρόνος/ Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία./Βαστά εικόνα και χαρτί,/χαρτί και καλαμάρι,. Είναι το καλαμάρι, που τόσα έγραψε μ'αυτό. Ο Μ. Βασίλειος για ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο. Μ' αυτό καταπολέμησε τον Αρειανισμό και έγινε ο στυλοβάτης της ορθοδοξίας. Με την πέννα και το λόγο του έκανε όλους στην εποχή του, να τον θαυμάζουν και να τον αγαπούν. Το παράδειγμα του ήταν πάντα φωτεινό και λαμπερό και παραδειγμάτιζε τους πάντες. Όλοι μιλούσαν γι' αυτόν με θαυμαστό. Ακόμη και οι δάσκαλοι του Ιμέριος και Προαιρέσιος. Με το καλαμάρι αυτό, το χιλιοτραγούδιστο, ο Μ. Ιεράρχης τίμησε τα Ελληνικά γράμματα. Έτσι έγινε πιο αγαπητός στους Έλληνες και τα Ελληνόπουλο τον τραγουδούν. Όλα τα τραγούδια του στο νόημα τους παραμένουν τα ίδια παρ' όλες τις μικρές τους παραλλαγές. ΄Αγιος Βασίλης έρχεται, Γενάρης Ξημερώνει./Βασίλη μ' πόθεν έρχεσαι και πόθεν κατεβαίνεις:/Από τη μάνα μ' έρχομαι στο δάσκαλο πηγαίνω..Η ποίηση έχει χαρίσει πολλά ποιήματα στο Αϊ-Βασίλη και στη πρωτοχρονιά. Ο Παπαδήμας τον παρακαλεί, τον ικετεύει να έρθει γρήγορα για να του φέρει τα δώρα. Δεν σκέπτεται όμως ότι κάθε φορά που έρχεται τον φορτώνει και μια χρονιά στη πλάτη.Απόψε Άγιε Βασίλη μου να 'ρθεις σε περιμένω./Θα σ' έχω αναμμένο το τζάκι στη γωνιά/ Τυλίξου μεσ' τη κάπα σου και πάρε το σακούλι// Βιάσου να ρθεις παππούλη, γιατί 'ναι παγωνιά./ Όλα τριγύρω κάτασπρα, τα τύλιξε το χιόνι./ Έλα γιατί τελειώνει απόψε η βραδιά./ Έλα Άγιε-Βασίλη μου, γιατί περνά η ώρα/ και φέρε μας τα δώρα για τη Πρωτοχρονιά. Ο Πολέμης επίσης τον τραγουδά με το δικό του λυρισμό. Στου χρόνου των ωκεανών, ακόμη μία στάλα./ Σαν όνειρο μιανής νυχτιάς, στη γη τη κουρασμένη./ Μια άσπρη τρίχα εχάραξε σε κάποιου τα μαλλιά./Και νέο δόντι εμέστωσε μια νιότη π' όλο αυξάνει../Και πόθοι αν μείναν άφθαστοι και σχέδια μισά./αγάπες αν ξεψύχησαν κι αν γεννηθήκαν μίση./Ω συ που μας νανούρισες με όνειρα χρυσά./ Γέροντα χρόνε, ώρα καλή . Και ποιος θα σε μισήσει!/ Με τη καινούργια Ανατολή, να κι ο καινούργιος χρόνος./ Γέροντα χαίρου που πατείς ακάμ' αυτή τη γη./ Και συ παιδάκι πιο πολύ, μακριά σου κάθε πόνος./Χαρά κι ελπίδα στη ζωή πάρ' απ' τη νέα αυγή. Αλλά επειδή, ο Αϊ-Βασίλης μας φέρνει την Πρωτοχρονιά και η Πρωτοχρονιά είναι μέρα χαράς και ευθυμίας και μάλιστα συνταιριάζει απόλυτα με την άθλια οικονομική κατάσταση που βιώνουμε όλοι μας σήμερα, αξίζει ν' ακούσουμε τι λέει για τον καινούργιο χρόνο και ο Γ. Σουρής. Καινούργιος χρόνος ,τι χαρά, τι ευτυχία πάλι!/ Όλοι βαστάνε κάτι τι και εις τα δυο των χέρια./Όλοι χαρούμενοι κτυπούν στο τοίχο το κεφάλι/ και βλέπουν τους λογαριασμούς και τα παλιά τεφτέρια./Βλέπω κι' ο δύστυχος εγώ σ' ένα μικρό τεφτέρι./Κανείς σ' εμένα δε χρωστά, σ' όλους εγώ χρωστώ/ Βλέπω δυο επιτύμβια εις ένα καροτσέρη,/και δώδεκα εξάστιχα στο δύσκολο καιρό./Ανοίγω τα' άλλο και ιδού, εμπρός μου ελεγείον. /Σ'έναν πτωχόν απόμαχον κι' αρχαίον θυρωρόν./Κεραυνοβόλος σάτιρα εις ένα Υπουργείον και θούριον στους Κρητικούς μακρύν και φλογερόν./Ανοίγω τα ντουλάπια μου για να τα καθαρίσω, να δω τι επερύσεψε από τον άλλο χρόνο./Άλλα τα βλέπω αδειανά και μόνο πίσω-πίσω,/βρίσκω σε κίτρινο χαρτί, κόνην εντομοκτόνον./Ανοίγω και τη κάσα μου να δω τι απομένει,/και για να δω καλύτερα και τα γυαλιά φορώ,/και βρίσκω μια του Όθωνος δεκάρα σκουριασμένη,/και δυο απολυτήρια απ' το παλιό καιρό./Σφαλώ και τα ντουλάπια μου, σφαλώ και τα τεφτέρια./Φιλώ και τη φαμίλια μου μ' αγάπη και λατρεία./και ψάλλω ήχον πλάγιον ,σταυρώνοντας τα χέρια./ Άγιος Βασίλης έρχεται από τη Καισαρία. Οι ευχές για τον καινούργιο χρόνο δίνουν και παίρνουν τη πρωτοχρονιά. Μια αισιοδοξία και μια ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο επικρατεί παντού. Ας μην χάνουμε αυτή την ελπίδα για μια καλύτερη χρονιά, γιατί η ελπίδα είναι μια δύναμη υπερφυσική που ζωογονεί κι σώζει. Αυτό αποζητά και ο Χαιρόπουλος από τον Άγιο-Βασίλη που μας φέρνει τον καινούργιο χρόνο στο ποιηματάκι του η Πρωτοχρονιά. Όμως εσύ πια δεν μπορείς τόσες ελπίδες να προδώ σεις/Λίγη ευτυχία ας μας δώσεις, κι απ' το σακκούλι που βαστάς/βγάλε και σκόρπισε ειρήνη. Χάρισε σ΄όλους καλοσύνη/Που επί τέλους τι χρωστάς. Ας ευχηθούμε και εμείς με τη σειρά μας ο καινούργιος χρόνος που μας έρχεται να είναι χαρούμενος και ευτυχισμένος. Να χαρίσει σε όλους μας υγεία, ευτυχία, αγάπη και χαρά και να φέρει σ' ολόκληρο το κόσμο την πολυπόθητη ειρήνη, που τόσο μεγάλη ανάγκη έχει σήμερα η ανθρωπότητα.