ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΗΛΙΤΣΗΣ: ΤO ΜOΝΑΣΤΗΡΙ ΤOΥ ΑΓΙOΥ ΔΗΜΗΤΡΙOΥ
ΤO ΜOΝΑΣΤΗΡΙ ΤOΥ ΑΓΙOΥ ΔΗΜΗΤΡΙOΥ ΣΤΟ ΜΕΣΕΝΙΚΟΛΑ

Γράφει Ο Χρίστος Μηλίτσης

Λίγες εκατοντάδες μέτρα και Νότια του χωριού Μεσενικόλα Βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, του Μυροβλύτη. Ήταν άλλοτε Μοναστήρι. Σήμερα είναι ξεχασμένο, ερειπωμένο το περιτείχισμα του και απέχει περίπου 20 λεπτά ποδαρόδρομο από το κέντρο του χωριού. Το βλέπει ο προσκυνητής από μακριά να φαντάζει σαν αετοφωλιά στη κορυφή του βουνού που βρίσκεται στα ριζά των Αγράφων. ΄Ένα άδεντρο ανηφορικό πλάτωμα απλώνεται  προς τα βόρεια και δυτικά του. Στο άλλο άκρο του πλατώματος βρίσκεται η εκκλησία που είναι αφιερωμένη στη Παναγία Ζωοδόχο Πηγή. Από κει πάνω η θέα είναι πανοραμική και απεριόριστη. Ολόκληρος ο Θεσσαλικός κάμπος απλώνεται μπροστά του και το ανθρώπινο μάτι φτάνει μακριά πολύ μακριά ως το Πήλιο και το Μαυροβούνι. Δεξιά και  μέσα στο  σχεδόν πάντοτε μουντό ορίζοντα, φαίνεται η Όθρυς με τις δαντελωτές της κορυφές. Από την άλλη μεριά αριστερότερα  φαντάζουν οι πανύψηλες κορυφές της Όσας και του Ολύμπου που σπαθίζουν τον Ουρανό περήφανες, επιβλητικές και σχεδόν πάντα χιονοσκέπαστες, που μας θυμίζουν, σύμφωνα με τη μυθολογία, ότι εκεί κατοικούσαν κάποτε οι Ολύμπιοι θεοί, οι θεοί των προγόνων μας. Από δω πάνω αγναντεύεις- αγναντεύεις μακριά και το μάτι σου παραμένει αχόρταγο. Τι θεσπέσιο θέαμα! Μια πραγματικά μαγεία απλώνεται μπροστά σου. Τεράστιες εκτάσεις με διάφορες εδαφολογικές παραλλαγές σκεπασμένες με τα πλατύφυλλα αμπέλια που κάνουν τα φημισμένα και πολυβραβευμένα Μεσενικολίτικα κρασιά, εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη, διεγείρουν τη φαντασία του και προκαλούν σ' αυτόν μεγάλη χαρά.  Ανατολικά του χάσκει ένας απότομος αδιάβατος γκρεμός. Στο βάθος ο θεατής βλέπει την αμαξωτή οδό που συνδέει σήμερα την Καρδίτσα με το Μοναστήρι της Κορώνας και την Καστανιά Αγράφων και κάνει το γύρω της λίμνης Πλαστήρα. Πιο μακριά  περνά το ρέμα του Αποσκίτη, που τους χειμερινούς μήνες φέρνει τόσο νερό που καθιστά το διάβα του σχεδόν αδύνατο. Απέχει  περίπου 10 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή από το μέρος που ένα από τα αναρίθμητα πλοκάμια της ξακουστής Πίνδου και ριζώνεται στο Θεσσαλικό κάμπο. Η εκκλησία του Άγιου Δημητρίου ήταν άλλοτε Μοναστήρι. Είχε μεγάλη ιδιόκτητη περιουσία. Αρκετοί καλόγεροι  μόναζαν εδώ τότε. Σήμερα όλα τα κελιά καθώς και το περιτείχισμα έχουν μεταβληθεί σε ερείπια. Εκεί που άλλοτε γινότανε οι δεήσεις και οι προσευχές των μοναχών, σήμερα μέσα σε αυτούς τους λιθοσωρούς, υπάρχουν σαύρες, σκορπιοί και φίδια. Φόβο και τρόμο δοκιμάζει κάθε προσκυνητής που αποφασίζει να μεταβεί εκεί για να ανάψει το κανδήλι του Μυροβλύτη Αγίου Δημητρίου. Παραμένει άγνωστο πότε και από ποιον κτίστηκε το μοναστήρι. Γραπτά κείμενα και μνημεία δεν υπάρχουν. Τα αρχεία του Μεσενικόλα στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται το Μοναστήρι έχουν καταστραφεί όταν πυρολύθηκε το χωριό από τους Γερμανοϊταλούς κατακτητές. Το ίδιο συνέβη και στα γύρω χωριά. Έτσι όσο και αν ερευνήσαμε να βρούμε κάτι γραπτό κείμενο σχετικά με το Μοναστήρι, τίποτε δεν πετύχαμε. Κάθε προσπάθεια μας απέβη άκαρπη και κατά συνέπεια περιοριστήκαμε να περιγράψουμε ότι υπάρχει μέσα στη μοσοερειπομένη εκκλησιά και ότι πληροφορίες από καιρό περισυνελέξαμε από γερόντους του χωριού μας. Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση το Μοναστήρι είναι πολύ παλαιό. O ναός κτίστηκε πάνω στα ερείπια παλαιοτέρου ναού. Αυτό δεν είναι απίθανο, γιατί και το Μοναστήρι της Κορώνας, που απέχει λίγα  χιλιόμετρα από αυτό κτίστηκε πάνω στα ερείπια ενός άλλου ειδωλολατρικού ναού, που ήταν αφιερωμένος στη θεά Αρτέμιδα. Δεν γνωρίζουμε πότε κτίστηκε για πρώτη φορά. Φημολογείται ότι κτίστηκε από τον Ιωάννη, ή τον Αλέξιο Κομνηνό στα τέλη το 11ου αιώνα. Καταστράφηκε το 1823, στο τρίτο έτος της Ελληνικής επανάστασης, όταν οι Τουρκαλβανοί με το Μεχμέτ Πασά, περνώντας απ' την περιοχή έκαναν αρκετές εξορμήσεις, λεηλάτησαν σχεδόν όλα τα χωριά των Αγράφων και κατέστρεψαν και τα Μοναστήρια. Αυτό επιβεβαιώνεται από μια ενθύμηση που βρίσκεται στο περιθώριο ενός εκκλησιαστικού βιβλίου του Μοναστηριού της Παναγίας Πελεκητής που γράφει: «Ήρθε ο Σκόντρα πασάς στη Καρίτσα και έκαψε τις εκκλησιές και πήρε τα γελάδια και όλο το βιος». Πιθανόν τότε να κάηκε και το Μοναστήρι αυτό, όπως και της Κορώνας, και ανεγέρθηκε εκ βάθρων όταν Μητροπολίτης Λαρίσης ήταν ο Νεόφυτος Πετρίδης. Έγινε δε με δαπάνες του Ηγουμένου Νικηφόρου, όπως φαίνεται από την εντοιχισμένη πλάκα που βρίσκεται στην είσοδο της αυλής, το έτος 1854-1869 μ.Χ. Υπάρχει και μια δεύτερη μαρτυρία την οποία υποστήριξαν αρκετοί. Σύμφωνα με αυτή το Μοναστήρι φέρεται να κτίστηκε αργότερα μετά το 1868. Ιδρυτής του σύμφωνα με τη μαρτυρία αυτή υπήρξε ο Παναγιώτης Νικούσης. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι αυτός έκτισε και την εκκλησία της Παναγίας Ζωοδόχου πηγής που βρίσκεται πολύ κοντά στο Μοναστήρι. Ο Νικούσης με τη εκπληκτική μόρφωση και τη διπλωματική πείρα που κατείχε έγινε ο Μέγας διερμηνέας της Υψηλής Πύλης, επί Σουλτάνου Μεχμέτ Κυπριουλού και απέκτησε αρκετά χρήματα με τα οποία έκτισε αρκετές εκκλησίες και εξωκλήσια στη περιοχή των Αγράφων. Αν προσέξει ο προσκυνητής, θα παρατηρήσει στο πάνω μέρος της κεντρικής εισόδου του ναού τις τοιχογραφίες του Αγίου- Δημητρίου και του Αγίου- Μερκουρίου. O ναός είναι τρίκλιτος, ρυθμού βασιλικής. Μπαίνοντας μέσα στο ναό ο επισκέπτης βλέπει στη δεξιά πόρτα την τοιχογραφία του Άγιου Oνουφρίου και στην αριστερή πλευρά τον Άγιο- Αλέξιο που στο ειλητάριο του διαβάζομε «πόθος Θεού έσβησε πόθον γονέων». Υπάρχουν εδώ τρεις σειρές από τοιχογραφίες. Στις δυο πρώτες βλέπουμε εικόνες από τους Εβδομήκοντα Αποστόλους, παραστάσεις από τα ιερά Ευαγγέλια και προσωπογραφίες από προφήτες, παρατηρούμε τους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο να κρατούν στα χέρια τους την εκκλησία και τους Αγίους Σεραφείμ, Αχίλλειον, Σπυρίδωνα, Βησσαρίωνα, Παντελεήμονα, τον Όσιο Αντώνιο και τους Αγίους Αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό. Η τρίτη σειρά περιλαμβάνει παραστάσεις από τη ζωή και τα θαύματα του Χριστού, όπως το θαύμα στη Κανά, η θεραπεία του δούλου του Εκατόνταρχου, κ.λ.π. Πάνω από την κεντρική πύλη στο Δυτικό μέρος φαίνεται η παράσταση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και οι τοιχογραφίες του Αγίου-Ευθυμίου του Αγίου Σάββα και του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, στο ειλητάριο του οποίου διαβάζουμε «Αδελφοί τα όπλα του Μοναχού εισιν η μελέτη η προσευχή, η διάκρισης η ταπεινοφροσύνη». Στην άλλη πλευρά της εισόδου, βλέπουμε τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, την παράσταση του Ζωσιμά  που κοινωνεί την Oσσία Μαρία την Αιγυπτία, τοιχογραφίες Αποστόλων και παραστάσεις από τα θαύματα του Χριστού. Η οροφή του Ναού είναι γεμάτη από παραστάσεις προφητών και Αγίων. Στο μέσον του Κεντρικού κλίτους, φαίνεται ο Παντοκράτωρ να περιβάλλεται από τους τέσσερες Ευαγγελιστές. Στο Δεσποτικό θρόνο βλέπουμε την εικόνα του Αρχιερέα που είναι έργο του Μιχαήλ του Γ! και του ανιψιού του Ηλία, που κατάγονταν από τη Σαμαρίνα. Έχει ημερομηνία 10 Αυγούστου 1894. μ.Χ. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο και διακοσμημένο με παραστάσεις από αμπελόφυλλα και ουρά παγωνιού ανοιγμένης. Η εικόνα του Αγίου- Δημητρίου πάνω στο κόκκινο άλογό του, βρίσκεται στη δεύτερη θέση της αριστερής πλευράς. Στη πρώτη θέση βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας. Υπάρχουν πάμπολλες παραστάσεις. Πολλές από αυτές φέρουν τα ίχνη της φθοράς. Πρέπει να ληφθεί κάποια πρόνοια από τους αρμοδίους να γίνει ότι χρειάζεται για να διατηρηθούν πάση θυσία οι παραστάσεις και οι αγιογραφίες αυτές, γιατί είναι μεγάλης ιστορικής σημασίας. Τόσο το Μοναστήρι του Άγιου- Δημητρίου, όσο και το της Ζωοδόχου πηγής ανήκαν από ανέκαθεν στο Μεσενικόλα και δεν αποτελούσαν μετόχια της Μονής Κορώνας. Απόδειξη ότι το πρωτοδικείο Καρδίτσας τις αγοραπωλησίες κτημάτων που έκαναν οι ηγούμενοι του Μοναστηριού σε κατοίκους του Μεσενικόλα, τις ακύρωσε, ύστερα από προσφυγές του Κοινοτικού Συμβουλίου, από τα έτη 1915 μέχρι το 1970.