|
Η ανάπτυξη τού σημερινού θέματος "περί τής ψ υ χ ή ς",
τού μόνου λογικού όντος, τού ανθρώπου, προικισμένου,
μέ ιδιαίτερα χαρίσματα - δωρεάς,υπό τού Ζωοδότου,
Παναγάθου καί Παντοδυνάμου, Δημιουργού,
τού σύμπαντος κόσμου, στηρίζεται κυρίως, σέ χωρία τής Βίβλου.
Τουτέστιν, σέ αποσπάσματα κειμένων τής Αγίας Γραφής.
Δηλαδή, τής Παλαιάς καί τής Καινής Διαθήκης,όπου υπάρχει
η λέξη καί η έννοια της ψ υ χ ή ς.
α)"-Καί είπεν ο Θεός.Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ'εικόνα ημετέραν,
καί καθ'ομοίωσιν...Καί εποίησεν ο Θεός τόν άνθρωπον, κατ'εικόνα
Θεού, εποίησεν αυτόν, άρσεν καί θήλυ, εποίησεν αυτούς.
Καί ευλόγησεν αυτούς ο Θεός, λέγων: Αυξάνεσθε καί πληθύνεσθε,
καί πληρώσατε τήν Γήν, καί κατακυριεύσατε αυτής."(Γεν.Α',25-28).
β)"-Καί,έπλασεν ο Θεός τόν άνθρωπον,χούν από τής Γής, καί
ενεφύσησεν είς τό πρόσωπον αυτού,πνοήν ζωής, καί εγένετο
ο άνθρωπος, είς ψ υ χ ή ν ζ ώ σ α ν" (Γεν.Β',7 ).
-Όπως αντιλαμβάνεστε ,οι εκφράσεις καί οι εικόνες τών
γραφομένων, προσλαμβάνουν ανθρωπόμορφο χαρακτήρα,
διά τήν κατά τό δυνατόν, προσιτή κατανόηση,πραγμάτων
δυσνοήτων,καί ανεξιχνιάστων μυστηρίων, της Θείας βουλής.
1."Τί γάρ, ωφελήσει άνθρωπον, εάν κερδήσει τόν κόσμον όλον,
καί ζημιωθεί τήν ψυχήν αυτού ; Ή τί, δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα τής ψυχής αυτού ; ( Μάρκ.'Ή',37-38 ).
2.-"Έλεγε δέ,( ο Ιησούς ),πρός πάντας: Εί τις, θέλει οπίσω μου
έρχεσθαι,απαρνησάσθω εαυτόν, καί αράτω τόν σταυρόν
αυτού, καί ακολουθείτω μοι.Ός γάρ άν θέλει τήν ψ υ χ ή ν
αυτού σώσαι,απολέσει αυτήν.Ός δ' άν απολέσει τήν ψυχήν
αυτού,ένεκεν εμού, ούτος σώσει αυτήν..." ( Λουκ.,'23-25 ).
3.-"Γνώθι,σ'αυτού τήν φύσιν.Ότι θνητόν μέν σου, τό σώμα,
αθάνατος δέ, η ψ υ χ ή . Επιμελού ψυχής πράγματος αθανάτου."
( Μέγας Βασίλειος, 330-379 )
Αγαπητοί μου φίλοι-ες, Μεσενικολίτες καί λοιποί αναγνώστες,
σήμερα όπως βλέπετε θά μάς απασχολήσει τό βασικό και θεμελιώδες,δύσκολο θέμα, πού αφορά,
τήν άυλη πλευρά,ή τήν ουσία τού ανθρωπίνου όντος, αυτό,
πού αποτελεί τήν ατομικότητα εκάστου, τήν ανθρώπινη
φύση,καί τόν διακρίνει από όλα τα έμβια όντα τής Γής.
Η ψ υ χ ή ,από πολλούς καί μή Χριστιανούς, θεωρείται ώς
συνώνυμο τού νού ή τού εγώ.
Στή Θεολογία ορίζεται, ειδικότερα, ώς εκείνο τό.μέρος
τού ατόμου, πού μετέχει τού θείου, καί πιστεύεται ότι επιζεί,
καί μετά τό θάνατο τού σώματος.
Όλες οι θρησκείες, αποδέχονται τήν ύπαρξη τής ψυχής, καί οι
φιλόσοφοι έχουν διατυπώσει ποικίλες θεωρίες, ώς πρός
τή φύση της,τή σχέση της, μέ τό σώμα, τήν προέλευση, αλλά
καί την αθανασία της.
Από τούς αρχαιότερους λαούς ,οι Αιγύπτιοι καί οι Κινέζοι,
πιστεύουν στήν ύπαρξη της, καί ότι εξακολουθεί να ζεί καί
μετά τόν αποχωρισμό της, από το σώμα μέ τό θάνατο.
Οι Εβραίοι ,απόγονοι τού πρωτότοκου γυιού τού Νώε,τού Σήμ,
δέχονταν τήν ύπαρξη τής ψυχής,χωρίς νά τή διαχωρίζουν από
σώμα,αλλά οι μεταγενέστεροι συγγραφείς τους, έχουν
αναπτύξει περαιτέρω, τήν ιδέα τής ψυχής.
Οι αναφορές τής Παλαιάς Διαθήκης, σχετίζονται μέ τήν έννοια
τής πνοής, καί δέν διακρίνουν τήν άυλη ψυχή, από τό υλικό σώμα.
Ο Χριστιανικός διαχωρισμός, τού σώματος από τήν ψυχή, προήλθε από τήν αρχαία Ελληνική φιλοσοφία καί εισήχθη
στή Χριστιανική Θεολογία,από τόν Άγιο Γρηγόριο, τόν Νύσσης,
( 4ος,μ.Χ.αι.) στήν Ανατολική Εκκλησία,, καί από τόν Άγιο
Αυγουστίνο, στή Δυτική Εκκλησία.(Μέσα 4ου-μέσα 5ου, αιώνα).
Ό Άγιος Αρσένιος,ο Καππαδόκης,μάς τονίζει ιδιαίτερα:
"-Τήν ψυχή,τήν ψυχή πρέπει νά φροντίζουμε περισσότερο, από
τή σάρκα,πού θα πάει στό χώμα ,καί θά τή φάνε τά σκουλήκια."
Τά οστά=κόκκαλα, είναι εκείνα, πού δέν τά φθείρει τό χώμα.
-"Έστι σώμα ψυχικόν,καί έστι σώμα πνευματικόν.Ούτω καί
γέγραπται.Εγένετο, ο π ρ ώ τ ο ς ά ν θ ρ ω π ο ς Α δ ά μ, είς
ψ υ χ ή ν ζ ώ σ α ν. Ο έσχατος Αδάμ είς πνεύμα ζωοποιούν.
Αλλ' ού πρώτον το πνευματικόν, αλλά τό ψυχικόν, έπειτα τό
πνευματικόν,ο πρώτος άνθρωπος εκ γής χοικός,ο δεύτερος
άνθρωπος, ο Κύριος εξ ουρανού,Κίος ο χοικος,τοιούτοι καί
καί οι χοικοί,καί οίος ο επουράνιος,τοιούτον καί οι επουρανιοι.
Καί, καθώς εφορέσαμεν τήν εικόνα τού χοικού,φορέσομεν καί
τήν εικόνα τού επουρανίου."( Α',Κορ.ιε',45-49 ).
-"Ού θέλομεν δέ υμάς αγνοείν, αδελφοί, περί τών κεκοιμημένων,
ίνα μή λυπήσθε καθώς καί οι λοιποί,οι μή έχοντες ελπίδα.
Ει γάρ, πιστεύομεν ότι Ιησούς απέθανε καί ανέστη,ούτω καί
ο Θεός τούς κοιμηθέντας, διά τού. Ιησού άξει σύν Αυτώ.
Τούτο γάρ,υμίν λέγομεν εν λόγω Κυρίου,ότι ημείς οι ζώντες
οι περιλειπόμενοι, είς τήν παρουσίαν τού Κυρίου, ού μή
φθάσωμεν τούς κοιμηθέντας.Ότι αυτός ο Κύριος,
εν κελεύσματι εν φωνή Αρχαγγέλου, καί εν σάλπιγγι Θεού,
καταβήσεται απ' ουρανού, καί οι νεκροί εν Χριστώ αναστήσονται
πρώτον, έπειτα ημείς, οι ζώντες οι περιλειπόμενοι,άμα σύν
αυτοίς,αρπαγησόμεθα εν νεφέλαις είς απάντησιν τού . Κυρίου
είς αέρα, και ούτω πάντοτε σύν Κυρίω εσόμεθα."
(Α',Θεσσ.δ',13-17).
-Μνημόσυνο: Κατά τή δογματική διδασκαλία,τής Ορθοδόξου
........................ Ανατολής,η Εκκλησία μας,τελεί μετά παρέλευση
ορισμένου χρόνου από τό θάνατο, τό μνημόσυνο κάποιου πιστού
μέλους της.
Η Χριστιανική διδασκαλία, "περί τής αθανασίας τής ψυχής ",δηλ.
τής επέκτασης καί ενσυνείδητης ζωής, πέραν τού τάφου,καθώς,
καί η πίστη για τή μεταθανάτια δικαιοκρισία, από τόν οικτίρμονα
καί φιλάνθρωπον Θεόν,ωδήγησαν τήν Εκκλησία τού Χριστού,
στήν τέλεση "μνημοσύνων", υπέρ τών απελθόντων μελών της,
τού κόσμου τούτου, εξαιτούμενη τό έλεος τού Θεού,γιά τήν
ανακούφιση καί ανάπαυση τής ψυχής τού τεθνεώτος.
Αυτό σημαίνει ότι έξακολουθεί, κατά τήν πίστη μας, νά υπάρχει
στενή σχέση, μεταξύ, τών ζώντων επί τής Γής, πού αποτελούν
τή "στρατευομένη"Εκκλησία τού Χριστού καί τών τεθνεώτων,
πέραν τού τάφου, πού αποτελούν τήν εν ουρανοίς,καλουμένην "θριαμβεύουσαν".
Τά μνημόσυνα γίνονται από τούς οικείους τού θανόντος,υπέρ
αφέσεως τών αμαρτιών αυτών.
Καθιερώθηκαν,από τούς πρώτους Χριστιανικούς χρόνους,
σύμφωνα μέ τάς μαρτυρίας, ( Τερτυλλιανού, Ωριγένη,
Μ.Βασιλείου, Γρηγορίου του Θεολόγου, Ιωάννου τού Χρυσοστόμου, κ.α.)
Αγία Αποστολικές Διαταγές,(Η', Κεφ.41,42) ορίζονται:
1)Τρίτα, γιά τήν τριήμερον Ανάστασιν τού Σωτήρος Χριστού,
2 )Ένατα=εννιάμερα,πού συμβολίζουν τά εννέα ( 9 ), Αγγελικά
Τάγματα,3) τά " Τεσσαρακοστά",πού μάς θυμίζουν τήν είς
Ουρανούς Ανάληψη τού Χριστού, καί 4) τά ενιαύσια= ετήσια.
Στό Άγιον Όρος, κατά τόν 18ον & 19ον αι.προεκλήθη διαμάχη,
μεταξύ, τών Μοναχών γιά τήν τέλεση τών μνημοσύνων,
τά Σάββατα, καί όχι κατά τίς Κυριακές,από τούς λεγόμενους
"Κολλυβάδες" Μοναχούς, διότι η Κυριακή είναι ημέρα τής
Αναστάσεως τού Σωτήρος και Λυτρωτή Χριστού.
Ώς ημέρα τών ψυχών,(Ψυχοσάββατα), μέ νεκρώσιμα τροπάρια,
πρέπει νά τελούνται τά Μνημόσυνα.
Χρίστος Γ Κοτρώτσος, Θεολόγος-Φιλόλογος-Παιδαγωγός
Επίτ.Γεν.Επιθ/τής Μ.Ε.Νέα Φιλαδέλφεια,7 Απριλίου 2019.
Τ.Κ.143 41 ΑΝΑΚΟΎΣ 25 καί ΣΑΡΔΕΩΝ
ΚΥΡΙΑΚΉ Δ' τών ΝΗΣΤΕΙΏΝ
+Ιωάννου Σιναίτου, Συγγραφέα τής "Κ λ ί μ α κ ό ς".
"Μή κρίνετε κατ' όψιν,αλλά τήν δικαίαν κρίσιν κρίνατε".
( Ιωάν.Κεφ.ζ',21 )
"Ήδη δέ, τής Εορτής μεσούσης, (τής ημέρας τής Πεντηκοστής),
ανέβη ο Ιησούς είς τό Ιερόν, καί εδίδσσκε.Και εθαύμαζον
οι Ιουδαίοι,λέγοντες.Πώς ούτος, γράμματα οίδε, μή μεμαθηκώς;
Αποκριθείς ούν ο Ιησούς, είπεν.Η εμή διδαχή, ούκ έστιν εμή,
αλλά τού πέμψαντός με.Εάν τις θέλει, τό θέλημα Αυτού ποιείν,
γνώσεται περί της διδαχής,πότερον εκ τού Θεού εστίν,ή, εγώ
απ' εμαυτού, λαλώ.
Ο αφ' εαυτού λαλών, τήν δόξαν τήν ιδίαν ζητεί,ο δέ ζητών,
τήν δόξαν τού πέμψαντος Αυτόν,ούτος αληθής εστί,καί
αδικία εν αυτώ ούκ έστιν.Ού Μωυσής δέδωκεν υμίν τόν νόμον;
Καί ουδείς εξ υμών ποιεί τόν νόμον.Τί,με ζητείτ
Είναι μεγάλη η εορτή της Μεσοπεντηκοστής, τής Ορθοδόξου
Ανατολικής Εκκλησίας τού Χριστού, τήν ΤΕΤΆΡΤΗ ημέρα ,
τής τέταρτης εβδομάδας, από τήν ΚΥΡΙΑΚΉ τού Πάσχα.
Μετά τήν ΚΥΡΙΑΚΉ τής θεραπείας, τού Παραλύτου τής Βηθεσδά,κατάτήν ημέρα τού ΣΆΒΒΑΤΟΥ,ημέρα αργίας,
πού κατά τόν Μωσαϊκόν Νόμον, απαγορεύονταν κάθε εργασία.
Η εικοστή πέμπτη ημέρα, από τήν Κυριακή τού Πάσχα, λοιπόν,
είναι αφιερωμένη, στήν εορτή τής Μεσοπεντηκοστής.
Εννοείται ότι οι Απόστολοι καί οι πρώτοι Χριστιανοί,
τήν εόρταζαν πάντοτε, σύμφωνα μέ τό Ιουδαϊκό Πάσχα.
Η δέ εορτή τής Πεντηκοστής, συνέπιπτε μέ τήν Ιουδαϊκή
εορτή,τής Σκηνοπηγίας,( Ιωάν.Κεφ.ζ',2),τήν οποία γιόρταζαν
στήν έρημο,μέσα σέ σκηνές ,
είς ανάμνησιν τής επί σαράντα χρόνια περιπλάνησής των,
έως ότου, μετά τόν θάνατον τού Μωυσή,
ο διάδοχός του, Ιησούς τού Ναυή,τούς εγκατέστησε στή
Γή τών πατέρων τους,τήν οποία κατείχαν άλλοι λαοί.
Λίγα πράγματα έχω νά γράψω,γιά τά γεγονότα τής Εορτής.
Διότι,τά σχετικά τά ιστορεί ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, είς
τήν περικοπήν τής ημέρας.( Ιωάν.Κεφ.ζ',14-30 ).
Απολυτίκιον Ήχοςπλ.δ'.
Μεσούσης τής εορτής,διψώσαν μου τήν ψυχήν,ευσεβείας
πότισον νάματα.Ότι πάσι Σωτήρ εβόησας.Ο διψών, ερχέσθω
πρός με,καί πινέτω.Η πηγή τής ζωής,Χριστέ,ο Θεός ημών,
δόξα Σοι.
Κοντάκιον. Ήχος β'.( Ο υψωθείς εν τώ Σταυρώ...)
Τής εορτής τής νομικής μεσαζούσης,ο τών απάντων Ποιητής
καί Δεσπότης,πρός τούς παρόντας έλεγε,Χριστός,ο Θεός.
Δεύτε καί αρύσασθε ύδωρ αθανασίας.
Όθεν,Σοί προπίπτομεν καί πιστώς εκβοώμεν:Τούς οικτιρμούς Σου
δώρησαι,ημίν.Σύ γάρ, υπάρχεις,η πηγή τής ζωής ημών .
Ο Κύριος Ιησούς Χριστός, είς τόν Ναόν τού Σολομώντος,
ανέβη καί εδίδασκε.Ιδιαιτέρως βαρυσήμαντος τής διδαχής
τού Κυρίου, είναι η προτροπή Του, "Μή κρίνετε κατ' όψιν,
αλλά τήν δικαίαν κρίσιν κρίνατε."
Είχε προηγηθεί η θαυματουργική θεραπεία,τού επί 38 έτη,
παραλύτου τής Βηθεσδά, μέ τό Παντοδύναμο πρόσταγμα
τού Κυρίου.Καί οι επικριτές Του,εσχολίαζαν δυσμενώς, ότι
εν ημέρα Σαββάτου,τόν εθεράπευσε καί παρέβη δήθεν,
ο Χριστός,τήν θείαν εντολή,περί τής αργίας τού Σαββάτου !
Αλλά τούς απέδειξε αποστομωτικώς,ότι δέν ήταν αυτό, παράβασις,αλλά συμμόρφωση πρός τό πνεύμα τού Θείου
νόμου, ο οποίος επιβάλλει,νά μή παραλείπεται καμία ευκαιρία,
πρός αγαθοεργίαν.
Πόσοι άνθρωποι, δυστυχώς,δέν εμβαθύνουν, όπως πρέπει,
είς τήν ουσίαν,αλλά μένουν είς τούς τύπους,ενώ,
"καί ταύτα έδει ποιήσαι, κα'κείνα μή αφιέναι."( Ματθ.κγ',23 ).
Αυτήν τήν θεολογία τής ακριβείας τής πίστεως,( η οποία
πρέπει ουσιαστικά καί όχι φαινομενικά, νά είναι απλανής,
καί ανόθευτη), καί τής αγάπης πρός όλους, διδάσκει ο Κύριος,
ώς τεκμήριον τού ορθοτομούντος τήν αλήθειαν χριστιανού,
τού "μή κρίνοντος κατ' όψιν,αλλά την δικαίαν κρίσιν κρίνοντος."
Μετά 15/νθήμερον, εορτάζει η Αγία Εκκλησία μας, τήν άλλη
μεγάλη εορτή,εν ημέρα Πέμπτη, τήν ΑΝΆΛΗΨΗ τού ΧΡΙΣΤΟΎ,
είς Ουρανούς, τήν τεσσαρακοστήν ημέραν, από τής Αναστάσεώς
Τού, υποσχεθείς στούς μαθητάς Του,ότι θά ενισχυθούν,
μέ " δύναμιν εξ ύψους, επελθόντος τού Αγίου Πνεύματος εφ' υμας.
Καί,έσεσθέ μοι, μάρτυρες εν όλη τή Ιουδαία καί Σαμαρείτες, καί
έως εσχάτου τής Καί ταύτα ειπών,βλεπόντων αυτών επήρθη , καί
νεφέλη υπέλαβεν Αυτόν,από τών οφθαλμών αυτών." (Πράξ.Κεφ.Α',8-9).
|
