Του   Χρήστου Μηλίτση

  Ας γυρίσουμε με τη μνήμη μας μερικές δεκάδες χρόνια πίσω και ας σταματήσουμε στα μαύρα και επάρατα εκείνα χρόνια της κατοχής. Τότε που ο Τσολάκογλου συνθηκολόγησε με τους Γερμανούς και σχημάτισε την πρώτη κατοχική Κυβέρνηση. Ήρθαν τότε στην Ελλάδα Ιταλοί, Βούλγαροι, Γερμανοί και  άρχισαν τα χρόνια της μαύρης κατοχής, τα μεγάλα βάσανα της φυλή μας. Μεγάλη συμφορά πλάκωσε τη δόλια μας Ελλάδα. Λες και τότε η Πανδώρα, που παρά τη συμβολή του συζύγου της άνοιξε το κουτί και σκόρπησαν όλα τα δεινά στη χώρα μας. Είναι ευτύχημα που πρόλαβε και καπάκωσε μόνο την ελπίδα και με αυτή και τη βοήθεια του θεού ζούμε ελεύθεροι σήμερα. Η κατοχή υπήρξε μία οπό τις μελανότερες σελίδες της ιστορίας μας. Η φοβερή πείνα, η φτώχια, η μιζέρια, οι φυλακίσεις, οι προπηλακισμοί και οι εξευτελισμοί, δεν είχαν όρια. Οι συνεργάτες των Ιταλογερμανών κατακτητών, οι καταδότες, οι προδότες, οι εφιάλτες της εποχής εκείνης που φορούσαν για να μην τους γνωρίζουν,  τη μαύρη κάλτσα με τις δυο τρύπες στα μάτια τους, έμπαιναν ότι ώρα τους κάπνιζε, μέρα και νύχτα στα σπίτια στις πόλεις και στα χωριά και έκλεβαν, λεηλατούσαν, άρπαζαν, φυλάκιζαν και εκτελούσαν επί τόπου αρκετές φορές, δίχως έλεος άνδρες, γυναίκες ακόμη και παιδιά με το πρόσχημα ότι βοηθούσαν στη αναστύλωση του Κράτους. Κοντά στους κατατρεγμούς και τα βασανιστήρια του κοσμάκη, άρχισε και η έλλειψη των τροφίμων. Oι κατακτητές, πότε με επιτάξεις και πότε με ψεύτικα νομίσματα που έκοβαν αφείδωλα,  τα περιβόητα εκείνα  Ράις Μαρκ άρπαξαν το βιος των αγροτών μας. Η μαύρη αγορά οργίαζε. Τίποτα δεν εύρισκε για ν’αγοράσει κανείς. Ένα κιλό ψωμί έφτασε να έχει 122 εκατομμύρια. Ναι 122 εκατομμύρια δραχμές, πράγμα απίστευτο και όμως αληθινό. Η Ελονοσία Θέριζε. Τα μέσα για την καταπολέμηση δεν υπήρχαν. Παντού συμφορά. Όλα τ’άσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά, κατά τον Εθνικό μας ποιητή. Και δεν έφταναν μόνο αυτά, αλλά υπήρξε τότε και βαρύς χειμώνας που επιδείνωνε το μαρτύριο των ανθρώπων. Οι πόλεις υπέφεραν τα πάνδεινα. Στα χωριά η κατάσταση έγινε κάπως υποφερτή, ιδίως όταν άρχιζε να φουντώνει το αντάρτικο. Υπήρχαν τότε δυο αντιστασιακές οργανώσεις. Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο που δημιούργησε το αντάρτικο του Ε.Λ.Α.Σ. που αναπτύχθηκε και δρούσε στα περισσότερα μέρη της χώρας,  με αρχηγό τον Άρη Βελουχιώτη και  ο Εθνικός Δημοκρα τικός Σύνδεσμος με αρχηγό τον Ναπολέοντα Ζέρβα. που έδρασε αποκλειστικά στην Ήπειρο. Οι δύο αυτές οργανώσεις αλληλο υποβλέπονταν και η μία δεν χώνευε την άλλη. Μάλιστα δυο φορές ήρθαν σε ρήξη και ήταν θαύμα πως αποφευχθηκε ο εμφύλιος αλληλοσπαραγμός. Η κάθε μία στα μέρη που επικρατούσε έκανε άγρια προπαγάνδα σε βάρος της άλλης. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω γεγονός. Όταν κάποτε ο Άρης πήγε στην Ήπειρο με σκοπό να συναντήσει το Ζέρβα, διαπίστωσε ότι το κίνημα του είχε κατασυκοφαντηθεί. Στο δρόμο του συνάντησε έναν Ηπειρώτη χωρικό, που φορούσε ένα χιλιομπαλωμένο σακάκι και παντελόνι.

-Δε μου λες πατριώτη, τον ρώτησε ο Άρης, υπάρχουν αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ. εδώ;

- όχ. Δεν είν’ απ’ αυτούνους, απ' τσι  άλλ’…μοναχά τ’ Ζέρβα

- Eσύ με ποιους είσαι με το Ζέρβα ή με τους άλλους;

-Με τ' Ζέρβα. Απαντάει εκείνος, μη γνωρίζοντας με ποιόν μιλάει.

-Και γιατί πατριώτη;

-Θα μας πάρ’νε  τ’ς περιουσίες οι άλλ’.

Επειδή εγώ είμαι απ’ τσάλλους θα σου πάρω κι εγώ ένα κομματάκι απ' την περιουσία σου, του είπε ο Άρης και του ξεκόλλησε ένα απ' τα πολλά μπαλώματα που είχε στο παντελόνι του.

 Ήταν πολύ αστείος, αλλά και πολύ δίκαιος και πειθαρχικός. Δεν δεχόταν καμία αδικία και είχε επιβάλει σιδηρά πειθαρχία στους αντάρτες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το παρακάτω γεγονός. Όταν κάποτε, το Νοέμβριο του 1943, ο Άρης βρέθηκε στο Μεσενικόλα  με 400 ένοπλους άνδρες, ένας κάτοικος κατήγγειλε στον Άρη ότι κάποιοι αντάρτες που πήγαν στο σπίτι του να κάνουν έρευνα για στρατιωτικά είδη, (είχαν τέτοιες πληροφορίες) του πήραν τα χρυσαφικά του. Ήταν μέρα Κυριακή στα τέλη του Νοέμβρη. Μόλις είχε σχολάσει η εκκλησία και ο κόσμος είχε πλημμυρίσει τα καφενεία που ήταν ολόγυρα στη πλατεία του χωριού. Ο αρχηγός, που ήταν αυστηρότατος στις αδικίες και τις κλεψιές, συγκέντρωσε όλους τους αντάρτες στο προαύλιο της Εκκλησίας και τους ρωτάει:

-Ποιοι πήγαν για έρευνα στο σπίτι αυτού του συναγωνιστή;

Κανείς δεν απαντάει.

-Αυτοί που πήγαν να βγουν δυο βήματα μπροστά! Επαναλαμβάνει επιτακτικά.

-Εγώ ήμουν καπετάνιε λέγει ένας. Μαζί του βγήκαν και άλλοι δυο. Ο Άρης βγάζει από τη θήκη του και παρατηρεί το ρολόι.

-Αν σε τρία λεπτά δεν μου πείτε που τα κρύψατε θα σας σκοτώσω εδώ μπροστά σε όλους τους λέγει.

-Δεν πήραμε τίποτε Καπετάνιε, απαντούν και οι τρεις.

Κοιτάζει την ώρα τα λεπτά περνούν γρήγορα. Ο κόσμος συγκεντρώθηκε μπροστά στη μεγάλη πλατεία που είχαν παραταχθεί οι αντάρτες και περίμενε με αγωνία το αποτέλεσμα,

Δύο… ένα.- Μισό λεπτό σας μένει, λέει ο Άρης και βγάζει το πιστόλι του.

Τη κρίσιμη εκείνη ώρα καταφτάνει η γυναίκα του κατήγορου.

- Μη καπετάνιε φωνάζει από μακριά, τα είχα εγώ  κρύψει τα χρυσαφικά.

Ο Άρης  αγρίεψε και πέταξε με τις κλωτσιές κάτω από τις σκάλες τον καταγγέλλοντα.

Αι σεχτίρ, παλιάνθρωπε, συκοφάντη, του είπε, λυπάμαι τη σφαίρα να τη φυτέψω στο ανόητο κεφάλι σου. Αυτός ήταν ο πρωτοκαπετάνιος του Ε.Λ.Α.Σ.