|
Νέλλη Τσαγανού: Το παζαράκι. |
|
|
Το παζαράκι στο Μεσενικόλα ‘’και το παζαράκι’’ των Αγράφων στα Άσπρα Λιθάρια.
Γράφει η Νέλλη Τσαγανού- Παναγοπούλου
Εδώ και πολλές μέρες στερεότυπη ήταν η πρόσκληση προς τους χωριανούς, προς όλους τους Μεσενικολίτες, προς όλους τους γνωστούς και φίλους του χωριού:
Να ρθήτε φέτος στο Παζαράκι μας. Θα περάσουμε καλά. Θα ρθει πολύ κόσμος. Θα γίνει γλέντι τρικούβερτο’’.
Και πράγματι έγινε…Αυτό το παζαράκι που γίνεται στην κοινότητα Μεσενικόλα κάθε χρόνο το πρώτο πενθήμερο του Σεπτεμβρίου, είναι το κατάλοιπο ενός άλλου παζαριού, που γινόταν (παλιά χρόνια) στη θέση ‘’Άσπρα λιθάρια’’ στη Νεβρόπολη, με σύναξη πολλών κατοίκων της περιοχής και Σαρακατσαναίων από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρις ότου η περιοχή κατακλείστηκε από τα νερά της λίμνης Πλαστήρα. Η φετινή εμποροπανήγυρη είχε ανοίξει δυο μέρες νωρίτερα στην πάνω πλατεία του χωριού Μεσενικόλα απέναντι από το καφενείο του Αρίστιππου Αντωνούλα. Λίγες όμως ήταν φέτος οι παράγκες, λιγότερα τα εμπορεύματα, μικρότερη η αγοραστική κίνηση, προμήνυμα κι αυτό της γκρίζας οικονομικής κατάστασης της χώρας μας.
Στην παραπάνω πρόσκληση όμως όλοι σχεδόν οι χωριανοί ανταποκρίθηκαν . Με χαρά αγκάλιασαν την εκδήλωση, έδωσαν ζωντάνια στον τόπο κι ένα αισιόδοξο μήνυμα το μικρό παζαράκι να γίνει μεγάλο. Στην κεντρική πλατεία του Μεσενικόλα το βράδυ της Κυριακής 4-9-2011 μαζεύτηκε πλήθος χωριανών, πλήθος κόσμου έφαγε παραδοσιακά, χόρεψε στους ήχουν δημοτικής ορχήστρας και γλέντησε μέχρι τα μεσάνυχτα. Η οργανωτική επιτροπή, η ένωση Μεσενικολιτών Καρδίτσας, ο πολιτιστικός σύλλογος Μεσενικόλα, η κοινότητα Μεσενικόλα κατέβαλαν τις δικές τους προσπάθειες και όλα τα εδέσματα της βραδιάς προσφέρθηκαν δωρεάν.
Την εκδήλωση χαιρέτησε ο Πρόεδρος Μεσενικολιτών Καρδίτσας κ. Μαλαμίτσης Περικλής που τόνισε ότι το παζαράκι πρέπει να γίνει θεσμός και ότι μόνο στο χωριό μας γίνονται εκδηλώσεις ανάμνησης εκείνου του παζαριού, που γινόταν τα παλιότερα χρόνια στα άσπρα λιθάρια. Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου κ. Μηλιώνης Σεραφείμ, που αναφέρθηκε στην πολιτιστική αξία των εκδηλώσεων γενικώς και αυτού του είδους ειδικότερα, ενώ ο πρόεδρος του χωριού κ. Μανώλης Γιώργος μίλησε για την προβολή και ενίσχυση του χωριού μέσω των εκδηλώσεων αυτών.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παροσία τους ο Δήμαρχος του Δήμου Λίμνης Πλαστήρα κ. Τσιαντής Δημήτριος, οι αντιδήμαρχοι κ. Γώγουλος Γιώργος και Μαλέτσικας Αθανάσιος, ο δημοτικός σύμβουλος κ. Τουλιάς Δημήτριος, η πολιτευτής της Ν.Δ. κ. Σκόνδρα Ασημίνα, η πρώην δημοτική σύμβουλος κ. Νέλλη Τσαγανού-Παναγοπούλοι, οι πρώην πρόεδροι του χωριού κ.κ. Μηλίτσης Δημήτριος και Σκαμαγκούλης Αντώνιος, ο πρώην τοπικός σύμβουλος κ. Παπαναστασίου Γιώργος, η εκπρόσωπος του συλλόγου Μεσενικολιτών Αθήνας κ. Αγορίτσα Λούλα. Μέσα στην ομήγυρη της εκδήλωσης διακρίναμε την οικογένεια του Προέδρου κ. Μανώλη με συγγενείς και φίλους της, τον γραμματέα του Δήμου κ. Ποδηματά Θωμά, τους κ.κ. Ράικο Κων/νο, Γ. Κάτσιανο, Νίκο Μηλίτσης, Κατοίκο Δημ., Δημ. Καρακατσιάνης, Ηλ. Καπερώνης, Ηλ. Καλλιάς, Τσιώλης Γ.. Τις κυρίες Θάλεια Τσαγανού, Βαγ. Παιζάνου, Ν. Νταλαμπίρα, Τζένη Κρανιά, Φούλα Σπανού όλοι με τους δικούς τους και αγαπημένους τους, την οικ. Του κ. Βασίλη Τσιγάρα και πολλούς από τις οικογένειες των Ποδηματαίων, Μαλαμιτσαίων, Καρασιωταίων και ας συγχωρούμαι αν κάποιος παρέλειψα άθελά μου. Μετά τη διανομή φαγητού, προβατίνα με πληγούρι, ακολούθησαν χοροί, δημοτικοί, λαϊκοί ως και τα δημοφιλή τσιφτετέλια. Πολλά νέα παιδιά καταχειροκροτήθηκαν για τις χορευτικές τους φιγούρες και ‘’τράνταξαν’’ το χώρο της πλατείας αλλά και παλιοί χορευτές επέδειξαν κι αυτοί τις χορευτικές τους ικανότητες και στις στροφές του τσάμικου θυμήθηκαν τα νιάτα τους και δεν έλεγαν να βγουν από την πίστα. Όλοι όσοι παρευρεθήκαμε εκείνο το βράδυ στην γιορταστική χορευτική εκδήλωση, ζήσαμε αξέχαστες στιγμές με τους δικούς μας, με όλους τους συγχωριανούς μας αδελφωμένοι κι αγαπημένοι. Μετά τα μεσάνυχτα οι παρέες άρχισαν να αραιώνουν και οι αποχαιρετιστήριες ευχές αντηχούσαν μέχρι τις πρωινές ώρες.
- Άντε και του χρόνου
- ‘’ Και του χρόνου να είμαστε καλά και πάλι όλοι μαζί να γιορτάσουμε’’.
Η βαζούρα του γλεντιού είχε τελειώσει και η ωραία εκδήλωση ήταν πια μια ανάμνηση του παρελθόντος. Καθώς αποχωρούσα με την παρέα μου θυμηθήκαμε και νοερά αναπολήσαμε το παζαράκι στα ‘’Άσπρα Λιθάρια’’. Εμείς τότε μικρά παιδιά πώς και πώς το περιμέναμε εκείνο το παζάρι, που φάνταζε μέσα μας σαν κάτι το ξεχωριστό, κάτι το απλησίαστο, κάτι που ήταν μόνο για τους μεγάλους.
Το παζαράκι των Αγράφων γινόταν κάθε χρόνο στις 5 Σεπτεμβρίου σ’ ένα μέρος του οροπεδίου της Νεβρόπολης απ’ όπου περνούσε το Μπεζουλιώτικο ποτάμι, που ονομαζόταν ‘’Άσπρα λιθάρια’’. Η ονο0μασία δόθηκε ίσως από κάτι λίγες άσπρες πέτρες που ήταν εκεί και ονομάσθηκε μικρό σε αντίθεση με τα μεγάλα οκταήμερα παζάρια της Καρδίτσας του Αγίου Κων/νου (21 Μαΐου) και του Αγίου Δημητρίου (26 Οκτωβρίου).
Σήμερα τίποτα δε θυμίζει τα περασμένα, η περιοχή έχει χάσει εκείνη την ψυχαγωγία της, μόνο αν κάποιος σταθεί στο Τσαρδάκι μπορεί ν’ αγναντεύσει την έκταση εκείνη, ν’ αναπολήσει το παρελθόν, να θυμηθεί εικόνες ή ν’ αφηγηθεί ιστορίες, ξαναζώντας εκείνες τις στιγμές. Η εμποροπανήγυρη εκείνη ήταν μεγάλο γεγονός για όλη τη γύρω περιοχή, για όλα τα Αγραφιώτικα χωριά. Εκεί γινόταν η μεγαλύτερη σαρακατσάνικη σύναξη, εκεί αντάμωναν οι τσελιγκάδες της περιοχής. Εκεί στο παζαράκι γράφει ο Γιάννης Μποτός στο έργο του(Σαρακατσαναίοι, Αθήνα 1982)- άλλωστε ένας και αυτός από την παλιά γενιά εκείνων, που έζησαν τις δόξες αυτού του παζαριού- έβλεπες όλες τις φάρες μικρές και τρανές: Μαλαμουλαίοι, Ακριβαία, Ζαρογιανναίοι από τα Έλατα, Κολοβαίοι, Γιαταγανναίοι από την Καρύτσα, Ζυγογιανναίοι από τον Καρβασαρά, Σαλαγιανναίοι από το Τροβάτο και άλλοι πολλοί καθώς και Νεβροπολίτες από το Νεοχώρι, Μπεζούλα, Στουγκ, Βουνέσι, Μεσενικόλα, Τετάι, Βλάσδου και άλλα χωριά.
Όλοι το περίμεναν εκείνο το παζαράκι όχι τόσο για να ψωνίσου ή να πουλήσουν κάτι- βέβαια συνέβαινε κι αυτό- αλλά κυρίως να ψυχαγωγηθούν, να κάνουν τη βόλτα τους, να ανταμώσουν συγγενικά τους πρόσωπα από άλλα χωριά, γιατί πολύς κόσμος μαζεύονταν εκεί. Ήταν ένα δυναμικό γραφικό, παράδοξο παζάρι, γιατί εκτός των άλλων ήταν και τόπος συνοικεσίων. Όσοι είχαν κορίτσια της παντρειάς εκεί στα καφενεία του παζαριού έστηναν τα συνοικέσια με τη μεσολάβηση πάντοτε τρίτου προσώπου, του προξενητή.
Η χαρά των παζαριωτών άρχιζε με τη σχετική προετοιμασία. Μέρες πριν έστηναν τα τσαρδάκια τους. Οκτώ- δέκα κάθετες φούρκες, λίγα οριζόντια δοκάρια, άφθονα κλαριά από πάνω κι έτοιμα τα στέκια, τα μαγαζιά- παράγκες τους. Οι Αγραφιώτες των ορεινών περιοχών από μέρες κατέβαζαν τα γιδοπρόβατά τους. Σειόταν ο τόπος από τα κουδουνίσματα, τα βελάσματα, τις φωνές των τσοπάνηδων. Πουλούσαν ζώα, τυροκομικά προϊόντα, τυριά, μυζήθρα, βουτύρατα, όλα γνήσια, αγνά. Απ’ όλα ξεχώριζε το τουλουμίσιο τυρί, που είχε τη γεύση πικάντικου τυριού. Οι χασάπηδες ετοίμαζαν τις σούβλες, τα σφαχτά, άναβαν τις φωτιές, γέμιζε εκείνο το υψίπεδο από καπνούς, μοσχοβολούσε ο τόπος. Μια- δυο οκάδς ψητό κρέας προμηθεύονταν η κάθε οικογένεια. Έτρωγαν επίσης κοκορέτσι, σπληνάντερο κι έπιναν γνήσιο κρασί του Μεσενικόλα, Βλάσδου, Πορτίτσας, Καστανιάς.
Όταν ερχόταν η μέρα του πανηγυριού (5 Σεπτεμβρίου) από τη νύχτα ξυπνούσε όλο το χωριό. Με άλογα, μουλάρια, γαϊδουράκια ή και με τα πόδια ανηφόριζαν όλοι για το πανηγύρι. Άστραφταν οι μαντανίες, οι καραμηλωτές, οι φλοκάτες, οι βελέντζες, τα χρωματιστά δισάκια, ο κεντημένος τρουβάς πάνω στα σαμάρια των ζώων. Βαζοκοπούσαν οι ρεματιές, οι λόγγοι από τα τραγούδια: ‘’Νεραντζούλα φουντωμένη …που ‘ ναι τα’ άνθια σου’’, ‘’Πέρα σ’ εκείνο το βουνό, πέρα σ’ εκείνη τη ράχη, εκεί ‘ ναι πύργος γυάλινος, πύργος μαλαματένιος’’ κ.τ.λ. Στην άκρη του παζαριού ήταν η ζωοπανήγυρη. Εκείνοι που μεσολαβούσαν στην αγορά και πώληση των ζώων ήταν οι ‘’Τσαμπάσηδες’’ , Γραφικοί τύποι. Ριχτό σακάκι, παντελόνι κουμπωτό στις γάμπες, στα πόδια τσαρούχια με φούντα, στο κεφάλι τραγιάσκα, στο χέρι το απαραίτητο κουρμπάτσι (μπεγλέρι). Δεν σήκωναν πολλές κουβέντες και ήταν ικανοί να πουλήσουν είκοσι χρονών μουλάρι για διχρονίτικο.
Πιο πέρα οι παράγκες των εμπόρων. Οι ψιλικατζήδες της Καρδίτσας, των Τρικάλων έκαναν μεγάλο τζίρο, χρυσές δουλειές. Οι πιτσιρικάδες με το κομποδεμένο χαρτζιλίκι τους χωρίς να εξαρτιούνται από το πορτοφόλι του πατέρα τους έκαναν κι αυτοί τα ψώνια τους. Αγόραζαν καμιά τρομπέτα, κανένα καθρεφτάκι, καμιά τσατσάρα, κανένα δαχτυλιδάκι, κανένα αυτοκινητάκι για να παίξουν κρυφά ή κανένα γλειφιτζούρι ή λίγες καραμέλες. Γραφική ήταν και η παρουσία της παράγκας του φωτογράφου, που έβγαζε ολόσωμες φωτογραφίες στους αρραβωνιασμένους ή στους νεόνυμφους, ακόμη φωτογραφίες πάνω σε αεροπλάνο ή φωτογραφίες για ολόκληρα συγγενολόϊα για να θυμούνται οι ίδιοι αξέχαστες στιγμές αλλά και να τις δείχνουν στους νεότερους. Οι Μεσενικολίτες έβγαζαν στο παζαράκι να πουλήσουν μαύρα μοσχάτα σταφύλια, γευστικά αχλάδια, μελωμένα σύκα, όλα προϊόντα παραγωγής τους. Περνούσαν και οι δημοτικού σύμβουλοι των κοινοτήτων, μετρούσαν με την κορδέλα το εμβαδόν κάθε παράγκας για να πληρώσουν οι μαγαζάτορες κάτι για νοίκι στην κοινότητα, που υπάγονταν ο τόπος. Στις πρόχειρες ταβέρνες γίνονταν φαγοπότια, χοροί με όργανα τραγούδια και καίγονταν το πελεκούδι.
Πρώτοι στο χορό έρχονταν οι Βουνεσιώτες, που τραγουδούσαν καλύτερα κι απ’ τους οργανοπαίχτες ύστερα οι Τεταγιώτες και μετά τα άλλα χωριά. Στο χορό το απόγευμα έμπαιναν οι υποψήφιοι γαμπροί. Στη δεύτερη σειρά του χορού τα κορίτσια, οι υποψήφιες νύφες με πολύχρωμα φουστάνια και με όλα τα χρυσαφικά, που είχαν από τις μανάδες ή γιαγιάδες τους. Τα παληκάρια σε κάθε στροφή του χορού πήδαγαν δυνατά για να δείξουν τη χαρά και τη λεβεντιά τους. Τα παιδιά εκεί γύρω κι αυτά, έβλεπαν με τα αστραφτερά μάτια τους όλα αυτά που γίνονταν, έναν κόσμο διαφορετικό με χορούς, κέφι, έτρωγαν πρωτόγνωρες λιχουδιές κι ολοκλήρωναν τα όνειρά τους. Στεναχωριόταν όμως όταν τελείωνε η χαρά εκείνη των μικρών και των μεγάλων κι έπαιρναν το δρόμο του γυρισμού για τα χωριά τους.
Το παζαράκι στα ‘’Άσπρα Λιθάρια’’, μια δυναμική συνάθροιση πολλών κατοίκων της γύρω περιοχής μπορεί να χάθηκε μέσα στα νερά της λίμνης, στάθηκε όμως για πολλά χρόνια ένα ξεχωριστό ορόσημο των παλιότερων. Ο θεσμός όμως του παζαριού εκείνου έμεινε και μάλιστα διαιωνίζεται έστω και σε μικρογραφία μόνο στο χωριό μας. Σε μας απομένει λοιπόν κάθε χρόνο να γίνεται αυτό το παζαράκι στο χωριό μας, στο Μεσενικόλα και να γίνεται όλο και καλύτερο και δυναμικότερο και να γίνει ένα ‘’Μεγάλο παζάρι’’. Μακάρι…
Καρδίτσα 20-9-2011
|
|
Επιλογή Γλώσσας
 
Online τώρα
Έχουμε 1 επισκέπτη online
|
