ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΕΝIΚΟΛΑ

                                                                                     Χρήστου Μηλίτση

Όπως όλα τα χωριά των Αγράφων σ’ όλους τους αγώνες της εθνεγερσίας έδωσαν το μεγάλο παρόν! έτσι και ο Μεσενικόλας που πρωτοστάτησε και τα άλλα χωριά του Δήμου της Νεβρόπολης, πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος για να αποκτήσουν τη λευτεριά τους. Στο μεγάλο αγώνα του 1821 από το Μεσενικόλα παραβρέθηκαν και πολέμησαν  στην έξοδο του Μεσολογγίου, που Έγινε στις 10 τ΄Απρίλη του 1826 οι χωριανοί μας Αποστολίδης ή Καγιάρας, Φωτάκης ή Φουντάκης Δημήτριος, Καραμανώλης Δημήτριος, Γώγος ή Γάκης Γεώργιος που τραυματίστηκε. Ξαντήρος Δημήτριος, Πασχαλίδης Δημήτριος, ή Πασχαλιάδης  ή Πάσχος Δημήτριος και κάποιος άλλος Αποστολίδης, το όνομα του οποίου δεν διασώθηκε, ανθυπολοχαγός, που τιμήθηκε από τον Όθωνα με αριστείο ανδρείας.

Στα χρόνια του Αλή πασά, όταν πέρασε ο Καραϊσκάκης απ’ το Μεσενικόλα τον ακολούθησαν πολλά παλικάρια. Αυτό προδόθηκε στον Αλή. Έστειλε τσοχατσαραiους; και συνέλαβαν 50 Μεσενικολίτες μαζί με 7 αδέρφια Μαλαμητσαίους που τους μετέφεραν στη Λάρισα και τους κρέμασαν οι Τούρκοι στη θέση Λιούγκαρι. Στα Μητρώα των αγωνιστών του 1821 περιλαμβάνονται οι τρεις από τους προαναφερόμενους αγωνιστές. Ο Πάσχος Δημήτριος, ο Φωτάκης Δημήτριος και ο Πασχαλίδης Δημήτριος. Ο Πασχαλίδης Δημήτριος υπέβαλε αίτηση για αναγνώριση της υπηρεσίας του στις 10-5-1846 στο Ναύπλιο, με την οποία συνυπέβαλε τρία πιστοποιητικά, που αποτελούν πειστήρια για τους ηρωικούς του αγώνες.

Αυτά είναι α) του Χατζη-­Πέτρου και Δ. Σκυλοδήμου (Άργος 10-5-1930), που αναφέρουν, ότι υπηρέτησε κοντά στον Καραϊσκάκη στη πολιορκία του Μεσολογγίου, στην Αράχοβα, στο Δίστομο και στην Αθήνα, καθώς και σε διάφορες άλλες μάχες. β) Του ταγματάρχη Καραμπίνι που αναφέρει ότι υπηρέτησε υπό τας διαταγάς του, από το 1828 έως το 1830 στο 3ο λόχο με το Βαθμό του δεκανέα. γ} Του Καρατάσιου που αναφέρει ότι υπηρέτησε μαζί του από το 1831 μέχρι τον ερχομό του Όθωνα. Η Επιτροπή κρίσεως αναγνώρισε τις υπηρεσίες του και τον κατέταξε στη Γ! τάξη των στρατιωτικών.

 Ο κ. Νικ. Γιαννούλης στο βιβλίο του «Θεσσαλοί Αγωνιστές» (Αθήνα 1980 σελ. 39-45), που έχει πάρει τα γραφόμενα από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, γράφει για τον Πασχαλίδη τα παρακάτω: Ο μετά σέβας αναφερόμενος Δημήτριος Πασχαλίδης από το χωρίον Μεσενικόλα Αγράφων, άμα ήχησε η σάλπιγς της ελευθερίας, αναλαβών τα όπλα υπηρέτησε την πατρίδα κάθ’ όλον το διάστημα του υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος στρατιωτικώς, διακινδυνεύσας εις πολλές κατά του εχθρού μάχες και δείξας ουκ ολίγα δείγματα ανδρείας και γενναιοψυχίας, κατά διαφόρους καιρούς και τόπους. Ετιμήθη τέλος δια τας θυσίας του ταύτας με διαφόρους στρατιωτικούς βαθμούς μέχρι του Χιλιάρχου.

Υπηρέτησε με τον Καραϊσκάκη παραβρεθείς εις την κατά του Κιοταχήν μάχην του Μεσολογγίου, της Αράχοβας, Διστόμου και Αθηνών. Εν Άργει τη 11η Αυγούστου 1830. «Υπογράφουν ο Μακρυγιάννης, Χατζή-Πέτρος και Σκυλoδήμoς. Το 1832, όταν έγινε η κρίση των αγωνιστών, τον έδωσαν το βαθμό του πεντηκοντάρχου και αργότερα όταν έγινε η επανάκριση, τον κατέταξαν στο βαθμό του στρατιώτη με αριθμό Μητρώο 1652. Σε μία αίτηση που έστειλαν στη Διοικούσα Επιτροπή της Ελλάδος και την υπογράφουν η γυναίκα του Μαριγώ και η κόρη του Άννα, αναφέρουν μεταξύ των άλλων. «Η πατρίς του Άγραφα, ούσης, μεταξύ των μεθορίων, εγένετo παρανάλωμα των εχθρών, συναπωλεσθείσης και όλης της κιvητής και ακινήτου αυτού περιουσίας.

Ήδη δε κατοικεί  εις Ναύπλιον δυστυχής και πενέστατος και μάλιστα επιφορτισμένος με πολυάριθμον οικογένειαν και άστεγος. Κατόπιν τούτο, η Κυβέρνηση τον διόρισε φύλακα εις το Τελωνείον του Ναυπλίου. Τούτο πιστοποιείται και από σχετικό έγγραφο του προϊσταμένου του Τελωνείου Ναυπλίου Σέκερη, που αναφέρει ότι, από το 1834 ως το 1843, ήταν φύλακας του Τελωνείου και ήταν καλός στην υπηρεσία του. Πέθανε στο Ναύπλιο το 1849 σε ηλικία 60 ετών.

Για τον Φωτάκη γράφει: Ο Φωτάκης ή Φουτάκης Δημήτριος καταγόμενος απ’ το χωριό Μεσενικόλα  Καρδίτσης, έλαβε μέρος ενεργό απ’ την αρχή της επανάστασης, κάτω απ’ τις διαταγές του οπλαρχηγού Σταμούλη Γάτσου. και πολέμησε: στο Κεφαλόβρυσο Καρπενησίου. Όταν ο αρχηγός του προσχώρησε στους Τούρκους, ο Φωτάκης πήγε στο σώμα του Χατση-Πέτρου και πολέμησε μαζί του στην Κλείσοβα του Μεσολογγίου, σε πολλά μέρη στ’ Άγραφα και στην Aθήνα, όπου πληγώθηκε το 1827 και γύρισε: ανίκανος πλέον στο Μεσενικόλα.

Μετά την απελευθέρωση, ο γιος του υπέβαλε αίτηση στην Επιτροπή κρίσεως Αγωνιστών, η οποία τον κατέταξε με Α.Μ. Ι020 στη τάξη των στρατιωτικών. Ο Πασχαλίδης ή Πάσχος Δημήτριος, φέρεται κι’ αυτός γραμμένος στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Δεν πρόκειται φυσικά για τον Πασχαλίδη Δημήτριο, που πιο πάνω αναφέραμε  και που κατά συγκυρίαν συμπίπτουν όνομα και επίθετο, αλλά περί διαφορετικού προσώπου. Κατάγεται ­γράφει. Ο Γιαννούλης από το Μεσενικόλα Αγράφων και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Ναύπλιο μετά το 1830. Υπηρέτησε την πατρίδα του από την αρχή μέχρι το τέλος της επαναστάσεως ως στρατιώτης και φροντιστής, κάτω από τις οδηγίες του Γ. Kαραϊσκάκη. Πολέμησε στις μάχες, πολιορκία Μεσολογγίου, Αράχοβας, Διστόμου και Αθήνας, όπως το βεβαιώνουν οι οπλαρχηγοί Μακρυγιάννης, Χατζή-Πέτρος και Σκυλοδήμος.( Άργος 1930). Η Επιτροπή τον προβίβασε με την με αριθμό 2662 / 1832 πράξη της, στο βαθμό του πεντηκοντάρχου.

Αγωνιστές από τα γύρω χωριά που βρέθηκαν στα Μητρώα είναι: Από το Νεοχώρι  ο Ζαρογιαννίδης Γεώργιος. Από το Λαμπερό ο Aγραφιώτης Δημήτριος.  Από τη Μούχα ο Σπαθάρας Κωνσταντίνος. Από την Καρύτσα, ο Αρτίκος Δημήτριος και ο Κυρίτσης. Γιάννης. Από το Mπελοκομύτη ο Αντωνίου Κώστας και ο Χανταφέρης Ευάγγελος. Από το Καροπλέσι ο Εικοσιπεvτάρης  Κώστας και από την Καστανιά των Αγράφων: Οι, Γιαννακόποuλος Δ, θεολόγου Δημήτριος, Σταμάτης Ευάγγελος και Φαρμάκης Αργύρης. Στον αγώνα για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας πρωτοστάτησαν, οι Βασαρδάνης Απόστολος, οπλαρχηγός και πρόεδρος της  επιτροπής του αγώνα. Ο Βασαρδάνης Αναστάσιος  και  Βασαρδάνη Ελένη που για την ηρωϊκότητα της και τη μεγάλη προσφορά στον αγώνα επονομάσθηκε Σουλιώτισσα.

Ακόμα και στη Κορέα έδωσε αίμα το χωριό μας. Εκεί σκοτώθηκε ο Ζαχαρής Αλέξανδρος του Κωνσταντίνου. Στο Μικρασιατικό πόλεμο σκοτώθηκαν οι χωριανοί μας: Γακιόποuλος Ηρακλής του  Θεοδοσίου, Σταφυλάς Κωνσταντίνος του Παναγιώτη, Βλάτσιος Ηρακλής του Αναστασίου, Κατσιάκος Αριστείδης του Αθανασίου, Σφήκας Γεώργιος του Αναστασίου, Κουτσίκας Στέφανος του Δημητρίου, Σφέτσιος Ιωάννης του Δημητρίου και Παϊζάνος Γεώργιος του Νικολάου. Στο Μακεδονικό αγώνα πολέμησαν και δοξάστηκαν οι χωριανοί μας Μακεδονομάχοι. Νταής Κωνσταντίνος (καπετάν Τσιάρας) υποστράτηγος, Καραπάνος Χρήστος υποστράτηγος, Σταφυλάς Αντώνιος συνταγματάρχης, Στυλιανός Κρανιάς λοχίας και Ευθυμίου Χαρίλαος στρατιώτης. Στον πόλεμο του 1912 η Θεσσαλία υπήρξε το ορμητήριο του Ελληνικού στρατού. Η ηρωική πρώτη σιδηρά Μεραρχία, που ανάγκασε τους Τούρκους να υποχωρήσουν προς τη Μακεδονία, αποτελούνταν αποκλειστικά από ορεσίβιους Θεσσαλούς στρατιώτες.

Στους αγώνες αυτούς έδωσαν τη ζωή τους οι Μεσενικολίτες Βελεμέζης Χρήστος του Αναστασίου, Κορώνης Βασίλειος του Αθανασίου, Κορώνης Κωνσταντίνος του Αθανασίου, Μηλίτσης Χρήστος του Αναστασίου, Μαλαμίτσης Λάζαρος του Αποστόλου, Παπαγρηγορίου Κωνσταντίνος του Δημητρίου, Παπαδημητρίου Ιωάννης του Αποστόλου, Πριονάς Δημήτριος του Βοΐου, Ράϊκος Γεώργιος του Παναγιώτη, Φανάρας Απόστολος του Σωτηρίου, Φιλίππου Γεώργιος του Στυλιανού, Χαλκιάς Γεώργιος του Ευθυμίου και Χαλκιάς Κωνσταντίνος του Ευθυμίου. Στον Αλβανικό πόλεμο του 1940-41, στη μεγάλη αυτή εποποιία του έθνους μας, όλα τα χωριά της περιoχής μας έδωσαν το μεγάλο παρόν και αρκετό αίμα για την πατρίδα, πολεμώντας με ηρωισμό και αυταπάρνηση.

Χαρακτηριστικό δείγμα της ανδρείας των κατοίκων της περιοχής αυτής είναι το παράδειγμα του αειμνήστου συγχωριανού μας. ήρωα του Αλβανικού μετώπου Γεωργίου Βασαρδάνη του Νικολάου, που κατατάχθηκε εθελοντικά στο στρατό με το βαθμό του λοχαγού και πολεμώντας ηρωικά σκοτώθηκε στις 11 του Δεκέμβρη του 19.40 στο ύψωμα Ραμπάνι ( 1150 μ. ) Ανατολικά της Κλεισούρας. Στο πόλεμο αυτό, έπεσαν υπέρ πίστεως και πατρίδος από το Μεσενικόλα ο Πανάγος Σωτήριος του Κωνσταντίνου, δάσκαλος, ο Μηλίτσης Κωνσταντίνος του Γεωργίου και τραυματίστηκε σοβαρά ο Ζαφείρης Νικόλαος του Χρήστου.