ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΗΛΙΤΣΗΣ: ΠΩΣ ΣΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗ ΚΑΤΟΧΗ ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ-ΌΡΟΥΣ
Ο Γαβριήλ Διονυσιάτης, κατά κόσμο Καζάσης Γεώργιος, γεννήθηκε στο Μεσενικόλα το έτος 1887. Πολύ μικρός σε ηλικία 17 ετών, εγκατέλειψε τα εγκόσμια και πήγε στο Άγιο- Όρος. Χειροτονήθηκε στην αρχή καλόγερος στη Μονή Διονυσίου και μέσα σε λίγα χρόνια, χάρις στη εξυπνάδα του και τη μόρφωση που απόκτησε εκεί, αναδείχτηκε Ηγούμενος της Μονής. Από τη θέση του αυτή υπηρέτησε τα συμφέροντα της αυτόνομης Μοναστικής Πολιτείας του Αγίου-Όρους πάρα πολύ. Αρκετές φορές διετέλεσε αντιπρόσωπος της Μονής του στην Ιερή Επιστασία στις Καρυές. Για πολλά χρόνια διετέλεσε πρωτοεπιστάτης και μπορεί μετά βεβαιότητας να πει κανείς, Υπουργός των Εξωτερικών της Αυτόνομης Πολιτείας του Αγίου-Όρους, για αρκετές δεκαετίες. Σαν Ηγούμενος στη αρχή και σαν εκπρόσωπος της Ιεράς Επιστασίας αργότερα, είχε πολλές γνωριμίες με αρκετές προσωπικότητες και της πολιτικής και της Εκκλησιαστικής και γενικά της πολιτικής ζωής της χώρας. Υπήρξε αναμφισβήτητα μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες όχι μόνο του Μεσενικόλα και της γύρω περιοχής, αλλά ολοκλήρου του Ελλαδικού χώρου. OMακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνώνκαι πάσης Ελλάδος κ.κ. Χριστόδουλος με την ευκαιρία των εκδηλώσεων που έγιναν στις 17 Αυγούστου 2003 προς τιμή του Διονυσιάτου, σε χαιρετιστήριο επιστολή που έστειλε στο Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφαρσάλων κ. Θεόκλητον, γράφει μεταξύ άλλων και τα εξής: « Ο αείμνηστος γέροντας υπήρξε μια φωτεινή προσωπικότητα του 20ου αιώνα που είναι δύσκολο να τη σκιαγραφήσεις. Ηγούμενος της Ι. Μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους, τω όντι σεβάσμιος γέροντας, Οσιακή μορφή, λόγιος μοναχός, αγιασμένος άνθρωπος του μοναστικού βίου. Η Κωμόπολη Μεσενικόλα Καρδίτσης θα πρέπει να χαίρεται και να έχει πάντοτε σε ύψιστη θέση τη μορφή του....... Ως Ηγούμενος της σεβάσμιας και ιστορικής Μονής Διονυσίου από το έτος 1935 κατέστη «θυσία ζώσα» όχι μόνο για τη δική του μοναστική αδελφότητα αλλά και για ολόκληρο τον Άθω. Ήξερε ο Γαβριήλ Διονυσιάτης να μεταδίδει Χριστόν, να παίρνει από το χέρι τον προσκυνητή του Όρους και να τον οδηγεί «εις νομάς Χαρισμάτων». Η παρουσία του ήταν καταλυτική. Ο λόγος του φως οδηγητικό. Η ζωή του ίση πραγματικού Αγίου ανδρός. Τον κατατάσσω στους καλούς εκείνους και εναρέτους συνεχιστές τη «κολλυβαδικής παραδόσεως» που ξεκινά από το Νικόδημο Αγιορείτη, τον Αθανάσιο Πάριο και Μακάριο Νοταρά. Ο Γέροντας Γαβριήλ, λειτουργεί στην ίδια πνευματική γραμμή του αγιοπνευματικού κολλυβαδικού ήθους. Τα βιβλία του, η δράση του, η ζωή του, τα λόγια του το φανερώνουν περίτρανα».
Στις ενέργειες του Μακαριστού Γαβριήλ, που είχε τηνέμπνευση, θεία χάρητι, να στείλει επιστολή στον Χίτλερ, στο διάστημα της Κατοχής, σώθηκαν τα Μοναστήρια του Αγίου Όρους, απότις λεηλασίες και την καταστροφική μανία των Γερμανών και Βουλγάρων. Την επιστολή αυτή εκ μέρους των Αγιορητών μοναχών, που την μετάφρασε στα Γερμανικά ο Γερμανομαθής μοναχός Γεράσιμος Μενάγιας και που είχε δημοσιευθεί τότε από τον εκδοτικό Οίκο «Αστήρ», μου την έστειλε ο διακεκριμένοςεπιστήμονας και φίλος, συγχωριανός μου κ. Χρίστος Κοτρώτσος, Θεολόγος, Φιλόλογος τ. Γεν. Επιθ/της Μ.Ε. Επειδήέχει ξεχαστεί σήμερα και είναι‘άγνωστη σε πολλούς την αντιγράφω ως έχει:
Εν Αγίω Ορει ΄ τη 13/26 Απριλίου 1941
Προς
Την Αυτού Εξοχότητα τον Αρχικαγκελάριον του ενδόξου Γερμανικού Κράτους,
Κύριον. Κύριον
ΑΔΟΛΦΟΝ ΧΙΤΛΕΡ
ΕΙΣ ΒΕΡΟΛΙΝΟΝ
Εξοχότατε. Οι Βαθυσεβάστως υποσημειούμενοι, αντιπρόσωποι των είκοσιν Ιερών Βασιλικών Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών του Αγίου Όρους Άθω,
Λαμβάνομεν την τιμήν να απευθυνθώμεν προς την Ύμητέραν Εξοχότητα και παρακαλέσωμεν αυτήν θερμώς,όπως ευαρεστούμενη, αναλάβει υπό την Υψηλήν προσωπικής Αυτής προστασίανκαι κηδεμονίαν, τον ιερόν τούτον τόπον, του οποίου Ηγούμενοι και Αντιπρόσωποι τυγχάνωμεν, διαδεχουμένοι εν τούτωτους ιδρυτάς και ευεργέτας του ιερού τούτου τόπου Βυζαντινούς Αυτοκράτορας και τους διαδόχους αυτών.
Το Άγιον Όρος, Εξοχότατε , συνέστη εις πανορθόδοξον μοναχικήν πολιτείαν, εις ην ανέκαθεν διαβιούν εν αγαστή ομονοία μοναχοί, ακωλύτως προερχόμενοι από διάφορα ορθόδοξα Έθνη, μετά τον Θ’μ.Χ. αιώνα, πνευματικώς μεν εξαρτώμενον από του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωσταντινοπόλεως πολιτικώς δε αυτοδιοικούμενονυπό της ιεράς Συνάξεως των Αντιπροσώπων των είκοσι Ιερών και Κυριάρχων Μονώνκαι πολιτικώς υπαγόμενονυπό την προστασίαν και κηδεμονίαντων Βυζαντινών Αυτοκρατόρωνκαι των διαδόχων αυτών. Το αυτονομιακόν τούτο πολίτευμα περιεθριγκώθη δι’ αλλεπαλλήλων Τυπικών Χρυσοβούλων των ιδρυτών και ευεργετών των Ιερών Μονών Βυζαντινών Αυτοκρατόρων, Βασιλείου του Μακεδόνος (882), Ιωάννου Τσιμισκή (972), Κωνσταντίνου του Μονομάχου (1046), Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου (1406), Στεφάνου Δουσάν (1346) και άλλων Σλάβων, Ουγγροβλάχων Ηγεμόνων και των μετέπειτα Σουλτανικών Φιρμανίων, τελευταίως δε υπό του Καταστατικού Χάρτου του (1926), ούτινος δύο αντίτυπα εσωκλείωμεν. Το ουτωσί καθιερωθέν προνομιακόν και αυτοδιοίκητον καθεστώς του Ιερού τούτουΤόπου, αποτελέσαν αντίκειμενον συζητήσεων και επικυρώσεων διαφόρων Διεθνών Συνθηκών, περιεθραγκώθη τέλος δια του 62ου άρθρου της Βερολινείου Συνθήκηςτου έτους 1878 έχοντος ούτω: « Οι μοναχοί του Όρους Άθω οθενδήποτε και αν κατάγονται, θα διατηρήσωσι τα κτήματα και τα πρότερα αυτών δικαιώματα και θ’ απολαυωσιν άνευ ουδεμιάς εξαιρέσεως, πλήρους ισότητος δικαιωμάτων και προνομίωνΤων εν Αγίω Όρει ενασκουμένων μοναχών, ανεξαρτήτως τόπου προελεύσεωςκαι εθνικότητος, σκοπός και αποστολή κάθ’ όλον τον υπερχιλιετή βίον του Αγίου Όρους , υπήρξε η διατήρησις,η προαγωγήκαι η εξάσφάλισις των Ιερών αυτού σκηνωμάτων, η δια της ακαταπονήτου φιλεργίας, των εν αυτώ ενασκουμένων μοναχών καλλιέργεια της τε Εκκλησιαστικής και κλασσικής φιλολογίας και καλλιτεχνίας, ο ασκητικός βίος και η διηνεκής προσευχή υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου.Την διατήρησιν του καθιστώτος τούτου της αυτονόμου μοναχικής πολιτείας, ικανοποιούντος πλήρωςάπαντας των έν Αγίω Όρει ενασκουμένους, ανεξαρτήτως εθνικότητος Ορθοδόξους μοναχούς και εναρμονιζομένου προς τον σκοπόν και την αποστολήν αυτών, παρακαλουμεν και ικετεύομεν θερμώςτην Υμητέραν Εξοχότητα, όπως αναλάβη υπό την Υψηλήν προστασίαν και κηδεμονίαν Αυτής.Τον Βασιλέα των Βασιλευόντων και Κύριον των Κυριευόντων έξ όλης ψυχής και καρδίας ικετεύοντας, όπως επιδαψελεύη τη Υμητέρα Εξοχότητι υγείαν και μακροημέρευσιν επ’αγαθώ του ενδόξου Γερμανικού Έθνους. Υποσημειούμεθα Βαθυσεβάστως Οι Πληρεξούσιοι Αντιπρόσωποι της Εκτάκτου Διπλής Ιεράς Συνάξεως των Είκοσιν Ιερών και Ευαγών Μονώντου Αγίου Όρους Άθω.
Χάρη στη διπλωματική αυτή ενέργεια του Μακαριστού Γαβριήλ,σώθηκετο Άγιο Όρος, απ’ τη λεηλασία των Βουλγαρικών ορδών γιατί πριν επιχειρήσει το Βουλγαρικό τάγμα την είσοδο του στον Άθω έφτασε κατεπείγουσα διαταγή του Χίτλερ, με την οποία απογόρευε τηνείσοδο σε Γερμανούς και Βουλγάρους, χωρίς την άδεια του.
Η βιογραφία και ηΦώτογραφία τουΔιονυσιάτηβρίσκεται στη σελιδα σελ76 του νεοκδοθέντος βιβλίου μουΑΓΡΑΦΑ.
Σημείωση του διαχειριστή της ιστοσελίδας. Σέβομαι και αγαπώ τους άξιους συγχωριανούς μας Χρήστο Μηλίτση και Χρίστο Κοτρώτσιο, καθόλα άξιους επιστήμονες με μεγάλη προσφορά στον τόπο μας. Επίσης με τον ηγούμενο Γαβριήλ με συνέδεε όπως είναι γνωστό στενή συγγένεια. Δεν μπορώ όμως να δεχθώ ότι εκφράσεις όπως: Προς
Την Αυτού Εξοχότητα τον Αρχικαγκελάριον του ενδόξου Γερμανικού Κράτους,
Κύριον. Κύριον
ΑΔΟΛΦΟΝ ΧΙΤΛΕΡ
ΕΙΣ ΒΕΡΟΛΙΝΟΝ
Εξοχότατε. Οι Βαθυσεβάστως υποσημειούμενοι, αντιπρόσωποι των είκοσιν Ιερών Βασιλικών Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών του Αγίου Όρους Άθω,
Λαμβάνομεν την τιμήν να απευθυνθώμεν προς την Ύμητέραν Εξοχότητα και παρακαλέσωμεν αυτήν θερμώς,όπως ευαρεστούμενη, αναλάβει υπό την Υψηλήν προσωπικής Αυτής προστασίαν και κηδεμονίαν, τον ιερόν τούτον τόπον, του οποίου Ηγούμενοι και Αντιπρόσωποι τυγχάνωμεν...
διατυπωμένες μάλιστα από Έλληνες μοναχούς, τις μέρες που οι φασιστικές ορδές υποδούλωναν την πατρίδα μας, μπορεί να είναι άξιες επαίνων, ανεξάρτητα από την όποια σκοπιμότητα εξυπηρετούσαν τη στιγμή εκείνη. Kαι δυστυχώς οι πρόσφατες εξελίξεις με τη Μονή Βατοπαιδίου απέδειξαν ότι δεν είναι η ιερότητα του τόπου, που από μόνη της μπορεί να τα καθαγιάζει όλα. Άλλωστε οι εξελίξεις αυτές ήταν που έκαναν και την παραπάνω επιστολή θέμα σε τηλεοπτική εκπομπή μεγάλου καναλιού με ουδόλως κολακευτικά για την επιστολή αυτή σχόλια.